شکل گرفتن گروه و ائتلاف یکی از نشانه‌های دموکراسی و بالا رفتن میزان مسئولیت‌پذیری و مشارکت جمعی است. برای نخستین مرتبه است که شاهد شکل‌گیری گروه‌هایی برای شرکت در انتخابات هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک هستیم.همچنین برای نخستین مرتبه است که شاهد اتفاق مبارک و خجسته‌ی اعلام برنامه و سیاست مدیریتی توسط کاندیداهای هیأت مدیره‌ایم. بر این دو اتفاق باید حضور نسبتاً پررنگ سه زن در میان کاندیداها را هم افزود.تمامی این اتفاقات خبر از به بن‌بست رسیدن شیوه‌ی پاتریارکی (پدرسالارانه) مدیریت انجمن و آغاز دوره جدیدی در نحوه مدیریت و میزان مشارکت اعضا دارد.زمزمه حضور اعضای جوان در کادر هیأت مدیره که از دوره قبل آغاز شد و در این دوره شاخص‌تر شده است نیز مؤید همین تغییر است.حال که انجمن در آغاز این مسیر تازه است نباید از نظر دور داشت که این شیوه نیز آفات و مخاطراتی دارد که در نظر نگرفتن آنها باعث بروز مشکلاتی جدید و از دست دادن فرصت فعلی و تلف شدن انرژی بسیار و کمرنگ شدن اعتماد اعضاء و در نتیجه کاهش اعتبار انجمن خواهد شد. اتفاقاتی که متأسفانه در جریان وقایع سه سال گذشته شاهد آن بودیم.یک. تشکیل گروه‌ها به خودی خود نشانه روند دموکراتیک و مشارکت جمعی نیست. چه اگر اینطور باشد رفتار مافیایی و «باند» هم بر اساس تشکیل گروه است. آنچه نقطه تمایز این دو فضای کاملاً متضاد است، شاخص برخورد حذفی و تمامیت‌خواهی در مواجهه با سایر گروه‌ها و تفکرات و سلایق است.موردی که به درستی در مطلب «در نقدِ یا همه یا هیچ»(۱) به آن اشاره شده است نگرانی‌ای از این دست را در ذهن ایجاد می‌کند.دو. اگرچه «ناهماهنگی اعضای هیأت مدیره‌هایی که گرچه هر کدام به تنهایی با توانایی و حسن نیت تلاش کرده‌اند، اما جمع‌شان فاقد انسجام لازم برای اجرای برنامه‌های مورد نظرشان بوده»(۲) حقیقتی است که در دوره‌های پیشین اتفاق افتاده اما راه حل آن یک دست کردن مطلق هیأت مدیره نیست.این نوع یک دستی باعث از بین رفتن فضای تضارب آراء و در نتیجه انسداد مشارکت خواهد شد. تحرک، پیشرفت و دینامیسم، تنها در سایه تضارب آراء و نقد اندیشه رخ می‌دهد. به علاوه تفکر یک دست و همانند، نقطه قوتی برای جمعی که یک انجمن هزار نفره را نمایندگی می‌کند نیست، چرا که نشان از مدلی غیر واقعی دارد.سه. ساختار دموکراتیک علاوه بر تشکیل گروه‌ها ارکان دیگری نیز دارد؛ از آن جمله «جریان آزاد اطلاعات» و «نظارت بر قدرت».در ساختار انجمن فقدان رکنی که بدل از کنگره یا مجلس باشد و بر عملکرد هیأت مدیره نظارت کند(3)، بنیان هیأت مدیره را حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌کند و لزوم چند صدایی بودن ترکیب آن را بیشتر.راه حلِ ایجاد انسجام در اعضای هیأت مدیره، عملکردی ایجابی‌ست، نه سلبی. چاره، حذف تفکرات متفاوت نیست بلکه پررنگ و واضح کردن اهداف استراتژیک انجمن و بحث بر سر تاکتیک‌های عمل به آن اهداف است.چهار. یکی از تاکتیک‌های بسیار مؤثر برای افزایش مشارکت اعضاء، قوت و رونق بخشیدن به عملکرد کمیته‌هاست. متاسفانه در دوره‌های اخیر مدیریت انجمن، کمیته‌ها بسیار کمرنگ و بی‌اثر شدند و خوشبختانه در بیانیه‌های هر دو گروه تاکید به‌جایی بر فعالیت مجدد کمیته‌ها شده است.فعالیت کمیته‌ها علاوه بر افزایش مشارکت اعضاء، بار مسئولیت هیأت مدیره را نیز کاهش می‌دهد.تقسیم قدرت، یکی دیگر از ارکان دموکراسی است.
احسان رضوانی
عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران
عضو شورای سردبیری مجله رنگ
پانوشت:
۱ـ در نقد ِ «یا همه یا هیچ»/ صالح تسبیحی
۲ـ گفت‌وگو با گروه دوم کاندیداهای عضویت در هیأت مدیره انجمن
3- بر اساس آیین نامه انجمن صنفى طراحان گرافیک یکى از سه رکن انجمن، بازرس است و یکى از وظایف بازرس نظارت بر عملکرد هیأت مدیره. ولى نظارت بازرس در چارچوب آیین نامه و مقررات است و شامل شیوه عملکرد و نوع نگرش هیأت مدیره نیست. در اینجا بحث بر سر گزینه هاى مختلف قانونى است و نه قانونى بودن یا نبودن آنها.