مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

نقدِ آگاهی

احسان رضوانی

"من کانت را اولین مدرنیست واقعی می‌دانم، چون اولین کسی بود که خودِ وسائط نقد را به نقد کشید." (1)

نقد به معنای امروزی‌اش مفهومی است کاملن مدرن و یکی از ارکان مدرنیسم به شمار می‌آید.
درک ارتباط نقد با مدرنیسم و فهم معنای مدرنِ نقد، مستلزم مداقه بیشتر در مفهوم واژه‌ی "مدرن" و "مدرنیسم" و روند تحول جریانی است که با این نام مورد اطلاق قرار می‌گیرد.
"مدرن" کلمه و مفهومی است که بر اثر کثرت استعمال، گمان و پندار عمومی، مبتنی بر فهم و درک معنای آن به طور کامل است. در صورتی که پس از گذشت بیش از یک قرن از طرح این مفهوم و سرایت آن از اروپا به همه‌ی جهان و فراگیر شدن پیامدهای مدرنیته و حتی پس از بسته شدن پرونده‌ی آن –حداقل به زعم بسیاری از فیلسوفان پست مدرن- و نقد شدن شئون مختلف آن از سوی منتقدان، فیلسوفان، و هنرمندان هنوز هم در فرهنگ و زبان ما –حتی میان بسیاری از دانشجویان و دانش ‌آموختگان- فهم جامع و درستی از آن به چشم نمی‌خورد.
در فرهنگ ما واژه‌ی "مدرن" – در صورتی که صحیح و به جا استفاده شود و کاربرد آن از اساس غلط نباشد- برای بیان مفهوم ذهنی‌ای به کار می‌رود که عمومن مبتنی بر برداشتی ناقص از واقعیت و سازوکار تاریخی-فلسفی این واقعه است واغلب بر سطحی‌ترین نتایج مدرنیسم و بر تولیدات مدرنیته و تکنولوژی دلالت دارد و راه به لایه‌های زیرین و اساسی تفکر مدرن و تغییراتی که در فهم انسان ایجاد کرد، نمی‌برد.
واژه‌ی "مدرن" همانند واژه‌ی "هنر" در لغت عامه مفهومی ثانوی پیدا کرده که از مفهوم اصلی آن دور و با آن بی‌ارتباط است. آن چنان که ناروا به بسیاری از فعالیت‌ها، تولیدات و کارهایی که "فن" محسوب می‌شوند، هنر اطلاق می‌گردد. همچون "هنر منجوق دوزی" و ...
هنری که در مباحث فلسفه‌ی هنر و زیبایی شناسی از آن سخن گفته می‌شود بر مفهوم موجودیت و پدیده‌ای دلالت دارد که از معنای ثانوی‌اش که ذکر آن رفت، فرسنگ‌ها بلکه چندین سال نوری فاصله دارد.
نیز این چنین است مفهومی که برای بیان آن از واژه‌ی مدرن استفاده می‌کنیم.
برای ما که نه به لحاظ تاریخ اندیشه و نه به لحاظ جغرافیایی در کانون این جریان نبوده‌ایم و مراحل فکری – تاریخی آن را پله به پله نپیموده‌ایم ولی امروز در اتمسفر آن غوطه‌وریم، راهی به جز شناخت اساسی و عمیق جریان مدرنیسم و پایه‌های فکری، اجتماعی، تاریخی و هنری آن نیست. وگرنه در قرن آینده نیز با همین مشکلات امروز و حتی با مشکلاتی به مراتب پیچیده‌تر دست به گریبان خواهیم بود و فاصله‌ی ما با واقعیتِ در حال جریان، بیشتر و بیشتر خواهد شد. همان‌گونه که امروز پس از گذشت بیش از یک سده از آغاز مدرنیسم و در زمانی که مباحث "پست مدرنیسم" نیز کم کم به مباحثی تاریخی بدل می‌شوند که دوره‌ی آنها گذشته است و زمزمه‌هایی از "ترانس مدرن" و "اکولوژی" به گوش‌مان می‌رسد، ما هنوز به فهم درست و جامعی از "مدرن" دست نیافته‌ایم.
بهتر است ریشه‌ی سردرگمی امروز خود را در نقطه‌ی آغاز بجوییم.
در ندانستن معنای صحیح "مدرن" و نیز "سنت".

ادامه دارد...

1- کلمنت گرینبرگ / نقاشی مدرن / حرفه هنرمند شماره 11/ ترجمه مجید اخگر

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر

نام و نام خانوادگی

ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن

نقدِ آگاهی

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

نقدِ آگاهی

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خبرنامه