مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

گره های گرافیک ایرانی

این مطلب پیش از این در روزنامه جام جم در تاریخ 27 تیرماه 86 به چاپ رسیده است.

فرا رسیدن یک اتفاق مهم تجسمی دیگر، باز هم همه نگاه ها را به توجهی عمیق تر در فضای تجسمی کشور جلب کرد.
برگزاری نهمین دوسالانه طراحی گرافیک معاصر ایران که به هزار و یک دلیل ناشی از تغییر و تحول در ساختار مدیریت های هنری ، با اندکی تاخیر نسبت به دوسالانه هشتم آغاز به کار کرده ، حاصل همت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران ، دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، موسسه توسعه هنرهای تجسمی ، موسسه فرهنگی ، هنری صبا و... در ماههای اخیر است که با تمام افت و خیزها، سعی و اصرار برگزارکنندگان آن برمحوریت نگاه حرفه ای و دقت نظر در انتخاب و داوری آثار، حاکی از اهمیت این رویداد در سطح ملی و بین المللی است.
این دوسالانه که با تایید ایکوگرادا (انجمن بین المللی مجامع طراحی گرافیک) در بخشهای ملی (7 بخش اصلی و یک بخش جنبی) و بین المللی برپا شده و با شرکت و استقبال بسیار از طراح گرافیک های شاخص دنیا مواجه بوده با به نمایش گذاشتن 414 اثر ایرانی و خارجی ، علاوه بر معرفی گرافیک ایران به جهان می تواند با نشست های تخصصی به شناسایی و شفاف سازی نقاط مبهم و تاریک موقعیت گرافیک ایران بپردازد و به قیاسی منطقی تر در مواجهه با آثار خارجی بنشیند.

در کنار صدها پوستر خارجی بر دیوارهای گالری های صبا که بیشتر آنها عرصه ای وسیع از امکانات بصری را در مقابل چشمان تماشاگر به نمایش گذاشته اند و موضوعات متنوع تجاری ، اجتماعی و فرهنگی (پول ، رشوه خواری ، اعتیاد، بیماری ، جنگ و سیاست ، بحران هویت ، خودکشی ، زن ، وضعیت از کارافتادگان و مستمری بگیران و...) در قالبهای حیرت انگیز و تکنیکی طراحی گرافیک ، هر کدام به نوعی نمایانگر شکوه حرفه ای این آثارند. گروهی از پوسترها و آثار داخلی نیز علاوه بر پرداختن به سوژه های متفاوت می خواهند رنگ و بوی ایرانی را به مشام برسانند؛ البته توصیف این رنگ و لعاب وطنی به آن دلیل نیست که توجه به مختصات عمومی طراحی گرافیک در آنها از اعتبار ویژه ای برخوردار باشد، بلکه از جهتی است که بدانیم گرافیک ایرانی تا چه حد لباسی شناخته شده و قابل عرضه بر تن دارد و ارزیابی کارشناسان مطرح جهانی این رشته بر این جنبه از آثار دارای چه رویه ای است ؛ همان طور که رئیس گروه انتخاب آثار بخش بین الملی این دوسالانه (یان رایلیش) به وجود نشانه های بصری و هویت ایرانی در پوسترهای ایرانی اشاره دارد.
او درباره آثار گرافیک ما این گونه نظر می دهد: «از کپی بر حذر باشید و راه خودتان را در پیش گیرید» و نکته ای که در اینجا مستلزم توضیح است آن است که آنچه دقیقا از چند هزار سال پیش در هنرهای بصری ایرانی جایگاه مستحکمی دارد ایجاز خلاصه گویی و اطلاع رسانی از طریق نماد و نشانه است.
قرن ها پیش از میلاد مسیح ، نمادهای تصویری ما هنر را به روشنی در اشکال کاربردی (گرافیک) عرضه می کردند و این هنر که از ابتدا مخاطب عام داشته ، همواره به لحاظ بار بصری و تصویری فوق العاده بوده است که تصاویر روی سفالینه های سیلک کاشان ، نقوش غار دوشه لرستان ، نقش برجسته های تپه مارلیک گیلان و... نمونه های معروف قدمت این هنر نشانه ای در ایران هستند.
در صورتی که اروپاییان از دیرباز آنقدرها به هنر ایجاز و اشاره نزدیک نبودند و این پیشینه حکایت از آن دارد که دستمایه های هنرهای بصری و گرافیک در فرهنگ کشور ما، دریای بیکرانی است که بدون چشم دوختن به دهان داوران و کارشناسان خارجی می توان از آنها بهره مند شد و با تحقیق و علمی نگری در ابعاد گسترده تر تکنیکی مجال توقف بر نقطه ضعفها را به حداقل رساند.
بیشتر هنرمندان مسوول بخشهای مختلف برگزاری این بی ینال از این رفت و آمدهای فرهنگی و هنری و بازتاب آن در دنیا با خوش بینی صحبت می کنند. «مصطفی اسداللهی ، عضو شورای طرح و برنامه دو سالانه گرافیک در این باره می گوید: این بی ینال با تایید مجمع جهانی انجمن طراحی گرافیک انجام گرفته و زیرنظر مستقیم ایکوگرادا است و از طرفی نقطه نظر مهمانان و داورانی که همگی در این عرصه بسیار مطرحند در برگزاری این دو سالانه مورد نظر قرار گرفته است.
من فکر می کنم این انعکاس در دراز مدت برد بین المللی خوبی خواهد داشت. خیلی ها منتظر تشکیل این دو سالانه بودند و اخبار آن را مشتاقانه دنبال می کردند. روشن است که این نمایشگاه در محافل معتبر طراحی گرافیک دنیا هم حرفی برای گفتن دارد.
وی درباره اهمیت تاکید مدیران نهادها و سازمان های موثر در توسعه طراحی گرافیک می گوید: «نکته قابل اهمیت آن است که امیدواریم این بی ینال فقط از سوی طراحان گرافیک ، دانشجویان یا علاقه مندان دیده نشود بلکه مدیران رده بالا در سطوح مختلف مثل صدا و سیما، وزارتخانه های امور خارجه ، ارشاد، صنایع و دیگر جاهایی که می توانند سفارش دهنده های مطرحی در زمینه گرافیک باشند، بیایند و پتانسیل بالای طراحی گرافیک ایران را از نزدیک ببینند. تا شاید به این وسیله از گرافیک نازلی که متاسفانه در کشور شاهدش هستیم ، دور شویم و به سمت گرافیک عمومی و استاندارد پیش برویم.
او ادامه می دهد: درست است که این رویدادها برای ارائه کارنامه طراحان گرافیک است ، اما واقعیت این است که مسوولان باید از پایه به طراحی گرافیک توجه کنند.
اسداللهی در پاسخ به سوالی مبنی بر مقایسه نقاط ضعف و قوت آثار ایرانی در مقایسه با کارهای خارجی می گوید: ما در بخشهایی مانند فرهنگی یا اجتماعی قوی هستیم ؛ ولی به محض آن که وارد بخشهای تبلیغات و اقتصادی می شویم ، می بینیم که کمتر به این مقوله توجه شده در صورتی که گرافیک می تواند در توسعه کشور کمک فراوانی کند. بخش گرافیک تبلیغاتی ایرانی با دیگر بخشها مانند طراحی جلد کتاب و... مطابقت ندارد و همسطح نیست.
پس باید مدیرانی که در بخش صنایع تولید و... فعالیت می کنند، به اهمیت این مساله اشراف بیشتری داشته باشند. در کنار تولید خوب باید یک ارائه خوب هم وجود داشته باشد. اسداللهی رعایت اصول حرفه ای گرافیک را در طراحی برای زندگی شهری بسیار تاثیرگذار می داند و اضافه می کند: در غرب چون به لحاظ تاریخی این مسیر تکامل طی شده ، می توانید ببینید که همه گرافیک پخش شده در اجتماع قابل قبول است.
ممکن است اثر برجسته ای پیدا نکنید؛ اما روند کار درست است. تابلویی که در سطح شهر نصب می شود، باید فونت مناسب داشته باشد. ما باید روزی به هرج و مرج تصویری و بصری در شهرهایمان که ناشی از گرافیک نادرست است ، پایان دهیم.
همچنین رضا عابدینی عضو هیات داوری آثار بین المللی و شورای طرح و برنامه این دوسالانه در این باره عقیده دارد: «عرصه طراحی گرافیک عرصه عمل است نه عرصه گپ و گفت. ما در فرم گرایی و معناگرایی دچار بدفهمی عمیقی هستیم. فرم گرایی در ایران نازل است کسی که به فرمالیزم روی می آورد احتمالا کسی است که فکر نمی کند و یا نمی تواند فکر کند که یک ایده روایی تولید کند. موضوع از این قرار است که تنها یکی از دلایل گرایش به فرم در هنرهای تجسمی و به تبع آن در طراحی گرافیک طغیان علیه 2 هزار سال تاریخ روایتگری در هنرهای تجسمی غرب است و تلاش برای یافتن راههایی که بتوان از المان تصویر در جهت بیان معنا سود جست.
فرم خود معناست. نه ظرفی برای ریختن معنا در آن و این امری است که به ساعتهای ما بستگی دارد که مرتبا به جلو می رود و بسرعت در حال تغییر کردن است ».
ابراهیم حقیقی ، عضو شورای طرح و برنامه دو سالانه گرافیک ایران نیز در پاسخ به این سوال که موثرترین موقعیت فراهم شده برای گرافیک ایران توسط برگزاری این بی ینال چه بوده است ، می گوید: «بی ینال ها موقعیت هایی هستند که طراحان خودشان را بسنجند و جامعه طراحی گرافیک بتواند بضاعت خودش را مورد مقایسه قرار دهد و نیروهای جوانی که نوآوری کرده اند، کشف شوند. آنچه در این بی ینال ملی که در هفت بخش برگزار می شود برای من آشکار است ، این مطلب است که طراحان ما در طراحی پوستر موفق هستند، اما در بقیه مقولات بسیار ضعیف اند. ما در طراحی آگهی های شهری ، بیلبوردها، آگهی روزنامه و مجله ، بسته بندی و صفحه آرایی نشریات بسیار ضعیف هستیم.

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر

نام و نام خانوادگی

ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن

گره های گرافیک ایرانی

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

گره های گرافیک ایرانی

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خبرنامه