این یادداشت پیشتر به دبیرخانه انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران ارسال شده است…
از آنجا که مخاطب اصلی هر گفتگویی در مورد امر جمعی، سوم شخص جمع است و نه طرفین گفتگو و بحث، مطلب «انجمن، مهمانی نیست» به امضای هیئت مدیره‌ی محترم انجمن چه پاسخ مستقیمی به یادداشت «انجمن، مجمع عمومی است» باشد یا خیر، اتفاق مبارکی است که مایه‌ی درگرفتن گفتگو و گشایش فضای تبادل نظر و همفکری خواهد بود. به خوبی می‌دانیم که فضای جمعی بر پایه‌ی گفتگو شکل می‌گیرد و قوام و دوام می‌یابد و در مقابل، فضای سکون و سکوت یا تک‌گویی به ویژه با لحن و نگاه تخطئه‌آمیز، مایه‌ی انفعال و انحلال جمع و انجمن است.
ضمن تشکر فراوان از هیئت مدیره‌ی محترم انجمن، ذکر دو نکته در مورد دو مطلب مذکور لازم به نظر می‌رسد.
۱- یادداشت «انجمن، مجمع عمومی است» نگاهی از منظر نویسنده است به بخشی از «عملکرد» و روند طی شده در انجمن «طی سالیان» (دست کم مدت سیزده سال اخیر) که همانطور که در مطلب «انجمن، مهمانی نیست» نیز بر آن تاکید شده، از حیث میزان مشارکت اعضا روند نزولی داشته است. نقطه‌ی شروع آسیب‌شناسی این افول می‌تواند از این نقطه باشد که چرا بنا به تصریح هیئت مدیره، کمیته‌ها «به تدریج از اعضای داوطلب خالی شدند»؟
بحث اعضای جدید و پرشمار که در پی رویکرد هیئت مدیره‌های پیشین مبنی بر گسترش کمّی انجمن، به جمع انجمن پیوستند و میزان توجیه ایشان در خصوص مسئولیت جمعی و صنفی‌شان به کنار، نکته اینجاست که چرا اعضای قدیمی‌تر که زمانی در کمیته‌ها فعال بودند به تدریج منفعل شدند و کمیته‌ها را خالی کردند؟
عدم مشارکت موثر اعضا در امور انجمن، معلول است و نه علت. هر زمان که قصد تحلیل آسیب‌شناسانه‌ی این روند را داشته باشیم می‌بایست دست از تکرار معلول و سرزنش بی‌حاصل برداریم و به دنبال کشف علت و راه حل با «جستجویی عمیق درون انجمن» برآییم. هرگونه ضعف و افول در کار «تشکیلاتی» در وهله‌ی نخست به سازوکار و سازمان‌دهی تشکیلات برمی‌گردد. اختلال در سازوکار یک مجموعه‌ی ارگانیک و سازمانی، موجب ناکارآمدی کل یا بخشی از آن مجموعه می‌شود، چنانکه اگر شریان یا عصب یک عضو دچار نقص و انسداد شود، آن عضو از کارکرد ارگانیک خود باز می‌ماند. در این صورت خرده گرفتن بر ناکارآمدی چنین عضوی، بی حاصل و خطاست.
سازوکار انجمن در اساسنامه ذکر شده و یکی از علل انفعال و عدم مشارکت مجمع عمومی (نه تنها علت آن) می‌تواند مغفول ماندن و اجرا نشدن بخش‌ها و موادی از اساسنامه باشد. همانگونه که در یادداشت «انجمن، مجمع عمومی است» ذکر شده، مواردی از بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۳ در خصوص «وظایف و اختیارات مجمع عمومی» و کلیت بند ۳ همین ماده، سال‌هاست در انجمن مغفول مانده است. در بندهای ذکر شده به ویژه کلمه‌ی «آتی» قید شده که نیازی به تفسیر ندارد. در مطلب «انجمن، مهمانی نیست» نیز به نظر می‌رسد همچنان این عبارت و سازوکار مستتر در آن مغفول مانده است. آنچه سال‌هاست در گزارشات سالیانه‌ی هیئت مدیره‌های مختلف به اطلاع مجمع عمومی رسیده است، عملکردها، برنامه‌ها و حساب بودجه‌ی سال گذشته بوده است، نه سال «آتی». توجه به این مساله می‌تواند نقطه آغازی باشد برای آسیب‌شناسی و همچنین ترمیم روحیه‌ی مشارکت و سرمایه‌ی جمعی از دست رفته.
۲- اگر نگاه این عضو انجمن و بسیاری اعضای دیگر که تلاش و تقلایی در حد توان و آگاهی خود برای حفظ و اعتلای انجمن انجام داده‌اند، نگاه مهمان و میزبان بود، نوشتن این مطالب و مطالب پیشتر و فعالیت‌های صورت گرفته الزام و مفهومی نداشت. به یقین تمامی اعضای انجمن که مسئولیتی در انجمن به عهده گرفتند، اعم از بسیاری که به تدریج و با دلسردی یا دلخوری کمیته‌ها را خالی کردند یا معدودی که همچنان مقاومت کرده و مانده‌اند، خود را مهمان انجمن ندیده‌اند. چاره‌ی کار انجمن، نگاه ساختارمند و سیستماتیک است و یافتن قصور، نه مقصر؛ لازم است در پی نقد عملکرد و یافتن خطاها باشیم، نه تکرار معلول‌ها و تخطئه‌ی یکدیگر.
با احترام فراوان
احسان رضوانی
۹۶/۶/۵
پی‌نوشت ۱: تمامی جملات و عبارات داخل گیومه، عینا از دو مطلب مورد بحث یا اساسنامه‌ی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران نقل شده است.
پی‌نوشت ۲: ماده ۱۳ اساسنامه انجمن صنفی طراحان گرافیک:
وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی:
۱-۱۳- استماع گزارش هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان در مورد کارهای انجام شده و رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد تصویب آن و همچنین اتخـاذ تصمیم نسبت به پیشنهادهای مربوط به برنامه‌های سال جاری و آتی انجمن صنفی.
۲-۱۳- استماع، رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد تصویب یا عدم تصویب گزارش مالی خزانه دار در خصوص صورت‌های مالی سالانه و بودجه آتی انجمن صنفی.
۳-۱۳- دادن رهنمود و تصویب سیاست‌های کلی و تعیین خط مشی و برنامه‌های آتی انجمن صنفی.