این مطلب پیشتر در تندیس نتشر شده است.
سخن رنگ
بدیهی است نظرات مطرح شده در این یادداشت، الزاما نظر «رنگ» نبوده و «رنگ» مطالب مختلف را برای هرچه بهتر شدن فضای نقد و بررسی تحولات گرافیک ایران منتشر می‌کند.
لازم به ذکر است که «رنگ» از انتشار جوابیه و نوشتار از سوی مخاطبان و صاحب‌نظران، در جهت حفظ این فضای مطلوب استقبال می‌کند.
لازمه‌ی شناخت، فاصله است. از پسِ بُعد فاصله (زمانی ـ مکانی) بهتر می‌توان به تحلیل و نقد پرداخت.اکنون پس از گذشت چهار دوره از برگزاری سرو نقره‌ای، با بررسی و سنجش روندی که این چهار سرو طی کرده‌اند بهتر می‌توان میزان موفقیت و دستیابی آن را به اهداف و جایگاه تعریف شده در سیاست‌گذاری اولیه محک زد.اگر گردهم‌آوری خانواده‌ی طراحان گرافیک را یکی از مهم‌ترین ثمرات این سرو بدانیم، سرو چهارم یکی از کم‌ثمرترینِ آنان بود. کم‌رونقی و کم‌تعدادی مراسم افتتاحیه‌ی سرو چهارم موردی نبود که از دید افراد حاضر پوشیده مانَد.مساله تنها به سرو چهارم مربوط نمی‌شود. رونق سرو از نخستین تا چهارمینِ آن رو به نشیب و کاستی داشته است. کافی است عکس‌های خبری سرو اول را با عکس‌های سرو سوم و چهارم مقایسه کنیم. به علاوه همه‌ی ما دلخوری‌ها و گلایه‌ها را شنیده‌ایم، اگر خود گوینده‌ی آنها نبوده باشیم.مشکل در کجاست؟ چرا سرو نقره‌ای جز در نخستین برگزاری نتوانست خاطره‌ای از شور و حضور دوسالانه را تداعی کند؟طبق آمار اعلام شده از طرف دبیرخانه‌ی سرو چهارم، ۳۵۳ طراح گرافیک در سرو اخیر شرکت کرده‌اند. یعنی حدود یک‌سوم تعداد اعضای انجمن!از این تعداد، ۲۶۷ نفر به نمایشگاه راه یافته‌اند، یعنی حدود دو سوم شرکت‌کنندگان و کمتر از یک چهارم اعضای انجمن!اگر فرض کنیم تقریبا یک‌چهارم اعضای انجمن، اعضای غیرفعال هستند (!) باز هم تعداد شرکت‌کنندگان سرو اخیر رقمی حدود نصف انجمن را شامل می‌شود. دلیل این مشارکت پنجاه درصدی چیست؟در میان اغلب اعتراضات و گله‌های شفاهی و کتبی به سرو و سیاست‌گذاری آن یک نکته‌ی مشترک به چشم می‌خورد. سرو نقره‌ای یک تفاوت ماهوی عمده با سایر جشنواره‌ها و از جمله دوسالانه‌ی مجهول‌الحال گرافیک و پوستر دارد. سرو با سرمایه‌ی انجمن و اعضای آن برگزار می‌شود.انجمن هم یک انجمن صنفی است و موظف است بیش از همه رفتاری صنفی داشته باشد. با این حساب چرا آثار ارسالی به سرو می‌بایست از فیلتر پذیرش عبور کنند؟ اگر تمامی اعضا به هنگام عضوگیری مورد سنجش و و محک قرار گرفته‌اند و فعالیت صنفی ایشان تایید شده است و اگر این مجال نمایش با هزینه‌ی ایشان فراهم می‌آید، چرا نباید همگی مجال حضور داشته باشند؟خوب یا بد، ضعیف یا قوی، توان گرافیک ما همین است که هست. مساله داوری آثار و انتخاب آثار برگزیده مقوله‌ای جداست. مساله‌ی اصلی امکان و مجال حضور است.در این سال‌ها و طی چهار تجربه‌ی سرو، دیده و شنیده‌ایم که بسیاری از همکاران از عدم امکان حضور و یا نحوه‌ی انتخاب آثارشان دلگیر و ناراضی بوده‌اند. نارضایتی‌ای که از رونق سرو کاسته و شور و هیجان آن‌را زایل کرده است. واقعیت این است که سیاست‌گذاری فعلی سرو برای بسیاری از اعضای انجمن به ویژه اعضای شهرستانی این رنجیدگی خاطر را باعث شده که: اگرچه تمامی اعضای انجمن عضو انجمن هستند اما گویا برخی، عضوترند!منطقی است سروی که در بستری صنفی روییده و با هزینه‌ی اعضای صنف آبیاری می‌شود، سایه بر سر تمامی اعضای انجمن صنفی بگستراند. قطعا مسئولیت کیفیت آثار ارسالی به عهده‌ی شخص طراح آن است که در این نمایشگاه چه برای عرضه آورده باشد.به یقین نقطه نظر فوق که در بسیاری از نقدها شنیده می‌شود، جای بحث و بررسی دارد و باید در کنار دیگر نظرات و نگاه‌ها سنجیده شود. اکنون زمان مناسبی است برای سنجش عملکرد و ثمره‌ی سرو و اصلاح و تصحیح رویکردها برای سرو پنجم.امید که سایه‌ی پنجمین سرو گسترده‌تر باشد تا بتواند اعضای این خانواده‌ی نه چندان بزرگ را گردِ هم آورد. این امر میسر نیست مگر با رویکردی بر اساس اولویت مفهوم «انجمن».
احسان رضوانی
۲۳/آبان/۹۴