این مطلب پیش از این در روزنامه سرمایه و در تاریخ 9 مهرماه 86 منتشر شده است
حدود 70 سال از آغاز جریان هنر گرافیک در ایران می‌گذرد. اکنون، آثار به جامانده از نخستین هنرمندانی که از عناصر گرافیکی بهره بردند، بخشی از میراث و تاریخ هنری ایران به شمار می‌آید. نگهداری از این آثار که اغلب بر ماده میرا و آسیب‌پذیری چون کاغذ ماندگار شده‌اند، نیازمند موزه‌ای است که حافظ تاریخ گرافیک ایران باشد. هرچند هنوز مکان مناسبی برای راه‌اندازی چنین موزه‌ای فراهم نشده اما انجمن صنفی گرافیک با راه‌اندازی کمیتهء موزه در حال جمع‌آوری آثار هنرمندان به نام ایران در حوزهء گرافیک است.
از ماجرای تشکیل کمیتهء موزه در انجمن صنفی گرافیک بگویید.مدتی کوتاه بعد از آغاز به کار انجمن، قرار شد، تعدادی از اعضا مسوول جمع‌آوری نمونه‌های ارزشمند از آثار طراح گرافیک‌های پیشکسوت ایرانی شوند. کار ما از حدود هفت سال پیش آغاز شد و اکنون مجموعه‌ای قابل توجه از آثار طراح گرافیک‌های مطرح ایرانی جمع‌آوری کرده‌ایم تا در صورت فراهم آمدن مکان یک موزه، اشیای لازم برای آغاز به کار آن، آماده باشد.
مجموعهء فراهم آمده شامل چه آثاری است؟
آثار در قالب مجموعه پوسترهای فرهنگی و تجاری، وسایل و ابزار کاری قدیم، آرت ورک‌های قدیمی، تصویرسازی‌ها و روی جلد کتاب جمع‌آوری می‌شوند. محمد بهرامی، سرژه آواکیان، محمد احصایی، صادق بریرانی، قباد شیوا و مرتضی ممیز از جمله افرادی هستند که نمونه‌هایی از آثار خود را در اختیار ما قرار دادند. علاوه بر این، مصاحبه‌هایی دربارهء زندگی، شیوهء کار و ویژگی‌های آثارشان با آن‌ها انجام شد که همهء آن‌ها در بایگانی انجمن نگهداری می‌شود. در مواردی که هنرمند دوست ندارد اثری از مجموعهء شخصی‌اش خارج شود، امکان عکس‌برداری دقیق را برایمان فراهم می‌کند تا در مجموعهء آثار گردآوری شدهء انجمن وجود داشته باشد.
بودجه‌ای برای خرید آثار از هنرمندان وجود دارد یا همهء آثار اهدایی هستند؟
تنها محل درآمد انجمن حق عضویت اعضاست. به همین دلیل امکان خریداری آثار برایمان وجود ندارد، تا به حال همهء هنرمندان آثارشان را اهدا کرده اند.
طبقه‌بندی خاصی برای جمع‌آوری آثار در نظر گرفته‌اید؟
با توجه به این‌که نخستین نمونه‌های گرافیکی به معنای امروزی از دههء 1320 شمسی در ایران دیده می‌شود، آثار را بر اساس تاریخ خلق آن‌ها طبقه‌بندی می‌کنیم. به این ترتیب آثار در شش دسته از دههء 1320 تا1370 آرشیو می‌شوند. البته هرچه به دههء 20 نزدیک‌تر می‌شویم، آثار کم‌تری وجود دارد. با این وجود قصدمان پیدا کردن خانوادهء طراح گرافیک‌هایی است که کارشان را در دههء 20 آغاز کردند. خانوادهء استاد بهرامی در این زمینه کمک بسیاری کردند و آثار استاد را در اختیار ما گذاشتند.
با توجه به این‌که کاغذ آسیب‌پذیر است و بخش عمده‌ای از آثار گرافیکی بر کاغذ شکل گرفته، مشکلی در زمینهء نگهداری از آثار وجود ندارد؟
نگهداری این آثار با مشکلات بسیاری همراه است. هرچند دفتر انجمن بسیار کوچک است، اما یک اتاق را برای نگهداری این آثار اختصاص داده‌اند. با این وجود هرچه تعداد آثار بیش‌تر می‌شود، آرشیو و طبقه‌بندی آن‌ها و نگهداری درست از آن‌ها به گونه‌ای که آسیب نبیند، سخت‌تر می‌شود. از سوی دیگر نمی‌توان روند جمع‌آوری را متوقف کرد،چون این آثار آسیب‌پذیر هستند و جمع‌آوری آن‌ها هرچه دیرتر انجام شود، امکان از میان رفتنشان بیش‌تر می‌شود. به هنگام ورود اثر به آرشیو، عملیات غبارگیری و بسته‌بندی انجام می‌شود اما هنگام راه‌اندازی موزه تمام موجودی آرشیو باید توسط کارشناسان مرمت آثار هنری مورد بازبینی قرار گیرند و در صورت نیاز مرمت شوند. علاوه بر این وسایل لازم برای نگهداری صحیح و اصولی این آثار بسیار گران است و انجمن قادر به خریداری آن‌ها نیست.
اگر اثری الان به مرمت احتیاج داشته باشد، چه می‌کنید؟
هرچند امکان انجام مرمت‌های بنیادین و اساسی برای ما وجود ندارد اما بلافاصله بعد از اهدای آثار، آن‌ها را مورد بررسی قرار میدهیم و به صورت سطحی پاکسازی می‌کنیم تا در صورتی‌که مشکلی اساسی برای اثر وجود داشته باشد، تمهیدی بیندیشیم. خوشبختانه تاکنون با مشکلی جدی در زمینه نیاز آثار به مرمت روبه رو نشده‌ایم.
راه‌اندازی موزه و همکاری با نهادهای دولتی یا خصوصی برای اختصاص مکان مناسب در چه مرحله‌ای است؟
تاکنون با میرحسین موسوی; رییس فرهنگستان هنر و غلامعلی حدادعادل; رییس مجلس شورای ملی، وارد گفت‌و‌گو شده‌ایم و ضرورت تشکیل موزهء گرافیک و نیاز انجمن به مکانی مناسب برای راه‌اندازی این موزه را مطرح کرده‌ایم. هر دو هم قول مساعد داده‌اند اما هنوز اتفاقی قانونی و حقوقی برای اختصاص محلی مناسب نیفتاده است.
هزینه اولیه راه‌اندازی این موزه را تخمین زده‌اید؟
طبق برآوردهایی که چند سال قبل داشتیم، هزینهء اولیهء راه‌اندازی موزه در صورتی‌که مکان مناسب به آن تعلق گیرد، کم‌تر از 20 میلیون تومان نخواهد بود. به هرحال انجمن برای راه‌اندازی این موزه نیازمند حمایت‌های مالی دولت است زیرا از نظر تعداد و کیفیت اشیا به حدی رسیده‌ایم که بتوانیم نخستین گام‌ها برای راه‌اندازی یک موزه را برداریم.
مجید بلوچ، رییس کمیتهء موزه می‌گوید:«جمع‌آوری آثار را ادامه میدهیم تا اگر زمانی جایی برای راه‌اندازی موزه اختصاص یافت، آثار اولیه برای راه‌اندازی موزه در اختیار باشد.»