مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

گفتگو با ادیک بغوسیان و هنریک حاچاطوریان

این مطلب پیش از این در وبسایت اعلان و در تاریخ 16 مردادماه ۸۶ منتشر شده است

علیرضا حصارکی

فاروس عنوان نمایشگاه طراحی گرافیک ارمنی بود که به مناسبت هزار و ششصدمین سال ابداع حروف ارمنی با حمایت شورای خلیفه گری ارامنه تهران، از ۲۳ تا ۲۸ تیر ۱۳۸۶، درخانه هنرمندان ایران )نگارخانه ممیز( به نمایش گذاشته شد. این نمایشگاه که به همت " ا دیک بغوسیان" و " هنریک خاچاطوریان" بر پا شده بود ، آثار بیش از 20 هنرمند ارمنی را در بر داشت. این مجموعه آثار که برای اولین بار به صورت یک نمایشگاه گروهی از آثار طراحان گرافیک ارمنی در ایران برگزار می شود با استقبال و همراهی طراحانی از کشور های مختلف همراه بوده است .
گفتگوی با " بغوسیان " و " خاچاطوریان " نیز در حاشیه ی همین نمایشگاه انجام شد.

"ادیک بغوسیان"

هدف شما از برگزاری نمایشگاه چه بود ؟
هدف اصلی ما این بود که مخاطب اصلی خودمان را که قشر فارسی زبان ایرانی است با خط و آثار گرافیک ارمنی در دوره های مختلف آشنا کنیم.

این مجموعه حاصل چه مدت ممارست و پیگیری در جمع آوری است ؟
ایده و جرقه ی برگزاری این نمایشگاه به دوسال قبل باز می گردد.در طی این مدت،ابتدا شرایط کار بررسی و سپس پروسه ی نمایشگاه،اجرایی شد.

نحوه فراخوان و حمع آوری آثار چگونه بود؟
در ابتدا هدف، جمع آوری آثار ارامنه داخل کشور بود. با کمال تاسف باید اشاره کرد عدم همکاری بعضی از طراح گرافیک های مدعو یا در دسترس نبودن آن ها از یک سو و عدم وجود آرشیو های حرفه ای و مدون از طراح گرافیک های ارمنی که در ایران فعالیت کرده اند از سوی دیگر ، مشکلات فراوانی پیش روی ما گذاشت. بعد از به تعویق افتادن نمایشگاه سعی در برقراری ارتباط با دوستان هنرمند ارمنی سایر نقاط جهان کردیم که با همکاری آنها نمایشگاه شکلی بین المللی گرفت. اما اینگونه نبود که بخواهیم فراخوان رسمی بین المللی داشته باشیم، با تکیه بر ارتباطات شخصی و دعوت طراحان ارمنی و غیر ارمنی خارج ایران مجموعه کنونی از ایران ، فرانسه ، انگلستان ، امریکا ، کانادا ، ترکیه ، ایتالیا ، لبنان ، جمع آوری گردید . باید اعتراف کنم آثار به نمایش در آمده در نمایشگاه ،کل آثار دریافت شده نبوده و مورد انتخاب قرار گرفته . طبیعتاً جای بسیاری از طراحان در این مجموعه خالی است و این مجموعه کامل ترین و بی نقص ترین مجموعه ی طراحی گرافیک ارامنه نیست . با این وجود امید است با این حرکت توانسته باشیم اولین قدم ها را در معرفی آثار ارامنه در کشور برداریم.

نحوه انتخاب آثار چطور بود، آیا کمیت برایتان مهم بود یا کیفیت نمایشگاه ؟
مطمئناً کیفیت ارجحیت دارد، ما آثار ارسالی و آرشیوهایی در دست داشتیم که تعدادشان هم زیاد بود.این ها را با وسواس و داوری سختی وارد نمایشگاه کردیم یعنی آثار، حدود سه تا چهار بار مورد بررسی قرار گرفتند تا سلامت و کیفیت خوبی را برای نمایش داشته باشند.

این چندمین نمایشگاه از آثار طراحان گرافیک ارامنه در ایران است ؟
می توان گفت در ایران، این اولین تلاش برای مجموعه جامع آثار طراحان گرافیک ارامنه است .

شما طراحی هستید که هم در میان هنرمندان ارمنی حضور دارید و هم در میان طراحان فارسی زبان . با توجه به این نکته که در نمایشگاه های تایپوگرافی فارسی هم شرکت داشته اید چه نکته ای در تایپوگرافی فارسی می بینید ؟
به اعتقاد من تایپوگرافی ایران هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده. چیزی که امروز هم به چشم می آید و هنوز در مورد آن بحث می شود این است که تایپوگرافی ایرانی چیست؟ آیا نوشتن با دست و یا نستعلیق هم تایپوگرافی است یا فقط طراحی با تایپ ماشینی را تایپوگرافی می گویند؟ هویت تایپوگرافی معاصر ایران هنوز خیلی جوان است ، قواعد فنی اروپایی این فن، هنوز در خط فارسی جا نیفتاده است . شاید هنرمندان ایرانی با ارایه ی آثار خود در خارج از کشور، این نوع کارها را تایپوگرافی ایرانی معرفی کنند و مورد توجه هم قرار بگیرند ولی ما خود می دانیم که این توجهات از طرف طراحان اروپایی بیشتر به جهت فرم است نه به لحاظ اصول و قواعد خطی و آثار را از سر خوانایی و مفهوم انتخاب نمی کنند. همان طور که ما نسبت به خطوط آسیای شرقی همانند چین و ژاپن به دید خوانایی نگاه نمی کنیم و آن ها را فرم می بینیم .

پس سطح وسیعی از آثار تایپوگرافی ایرانی که به لحاظ آثار نمایشگاهی می بینیم تایپو گرافی ایرانی نیست ؟
مطمئناً تمامی آثار قابلیت نمایشی ندارند و باید به صورت خیلی دقیق تر مورد توجه و داوری قرار گیرند در بسیاری از نمایشگاه های تایپوگرافی ایرانی به اعتقاد شخصی ام تنها 30% از آثار صلاحیت به نمایش در آمدن و هویتی از خط فارسی را دارند. چرا که در بحث انتخاب آثار نباید کمیت زیاد مهم باشد و در اصل باید کیفیت مورد توجه قرار بگیرد.

در مورد تایپو گرافی ارمنی و مقایسه آن با حروف فارسی توضیح مختصری بدهید.
خطوط ارمنی از چند جهت مورد توجه است ؛ یک این که با وجود نزدیکی فرم خط ارمنی به لاتین، دارای روح و انعطاف شرقی می باشد. خطی است با فرم های هندسی خاص و مشخص. از مشخصه های دیگر آن تک حرف بودن آن و متصل نبودن است . نزدیکی به خواص خطوط لاتین و دارا بودن پتانسیل گرافیکی این قابلیت را در آثار تایپوگرافی ارمنی ایجاد کرده است که سطح آثار تایپوگرافی ارمنی پله ای بالاتر از آثار فارسی قرار بگیرد. یعنی خطوط ارمنی به لحاظ ساختار همانند حروف لاتین نگارش می شوند در نتیجه در قواعد تایپوگرافی جا افتاده تر و مشخص تر هستند . البته من امیدوارم با مورد توجه قرار دادن کتاب هایی که به جنبه های خطی و فرمی و تصویری در فارسی پرداخته اند مثل کتاب طلسم آقای تناولی، و بررسی ترکیب بندی های قدیمی خطاطی و نوشتاری که در بین عامه مردم رواج داشت، بتوان یک روند روشن در آثار تایپوگرافی فارسی دید . نکته ای که باید اشاره کنم این است که این صحبت ها برای کم ارزش جلوه دادن خط فارسی و یا تایپوگرافی ایرانی نیست، همان طور که اروپایان در تایپوگرافی قدرت زیادی پیدا کرده اند به همان میزان کالیگرافی (خوشنویسی)ما هم پرقدرت است، فقط لازم است بیشتر به تایپوگرافی ایرانی بپردازیم تا بتوانیم برای آن قواعد جدیدتری پیدا کنیم.

نکته قابل توجه در این نمایشگاه تنوع آثار نوشتاری است به طوری که حتی تایپ فیس هم حضور دارد. در مورد این تایپ فیس ها کمی توضیح دهید .
برخی از آثار این نمایشگاه متعلق به طراحان تایپ فیس است. برخی طراحان ارمنی تنها طراح تایپ فیس بوده اند و برای طراحی تایپ فیس های متنوع تلاش زیادی داشته اند. در اصل شغل این طراحان طراحی تایپ و فونت است.

"هنریک خـــــــاچا طوریان"

استقبال از نمایشگاه چه طور بود؟
استقبال خوب بود اما حرف دلم این است که با توقعی که از عزیزان صاحب سبک در این امر می رفت حضور پر رنگی از ایشان دیده نشد .
ابن طور که شنیده ابم شما علاقه ی خاصی به خط فارسی دارید.کمی از این علاقه تان بگویید.
من زبان و خط فارسی را بسیار دوست دارم و خرسندم از این که توانسته ام فارسی بنویسم و بخوانم و در کل یاد بگیرم .جمعیت کل ارمنیان سراسر دنیا چیزی حدود 8 میلیون نفر است ولی رشد گرافیک و تایپوگرافی آن بیشتر از فارسی است. به اعتقاد من باید عده ای عاشقانه در مورد خط فارسی کار کنند یعنی کار اساسی! تا بتوان به نتیجه رسید.

شما جریان نمایشگاه های تایپوگرافی فارسی را چطور ارزیابی می کنید ؟
در این نمایشگاه ها ،اغلب به دلیل سفارشی نبودن موضوع و باز بودن دست طراحان ، طراحان سعی در پدید آوردن شکل های مختلف دارند. نکته مهم اینجاست که این آثار تا چه حد کاربردی است.

خطوط ارمنی آیا همانند فارسی در فضا ها و بناها هم حضور داشته ؟
بله،البته. در فضاهای معماری ارمنستان و آذربایجان و ترکیه (عثمانی) و ... این حضور دیده می شود .

آیا حضور این آثار ( نوشته ها در معماری) به وضوح مساجد ایران مثل مسجد شیخ لطف الله هست ؟
نمی توان به معماری ارمنستان نگاه کرد و آنگاه مانند ابنیه ایرانی مورد قیاس قرار داد. چرا که شوروی کشوری بسته بوده، در نتیجه، آن جنبه ی دیده شدن و توریست بودن ابنیه ی ایران را کمتر داشته است.

در مورد تایپو گرافی ایرانی بگویید و نظرتان در مورد ساختار گرافیکی حروف؟
من یک اعتراف کنم ،باید بگویم جرقه ای که در چند سال گذشته در گرافیک ایجاد شد تنها در حد یک جرقه باقی ماند یعنی امروز می توانم بگویم حرکتی به نام تایپوگرافی ، حرکتی متوقف شده است و رشد چندانی در آن دیده نمی شود. به اعتقاد بنده کار صرف با حروف در گرافیک نوین دیگر جریان ساز نیست . تکان ها و جرقه های تایپوگرافی در ایران تنها در حد یک هیجان بود و مسیری محکم نساخت.این همان چیزی است که تایپوگرافی را به خوابیدن کشانده و باعث شده حرکت محکم و بزرگی وجود نداشته باشد . در مورد گرافیک باید بگویم امروز گرافیک نگرشی تجاری به خود گرفته است و نکته بعدی این که گرافیک با قاعده ای لاتین بیان می شود در نتیجه می توانم بگویم کمبود شناخت کافی به همه امور و زوایای گرافیک باعث گنگ بودن و نا آشنایی کافی از گرافیک در کشور شده به طوری که تا به الان نتوانسته قالبی مستقل بر خود بگیرد .

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر

نام و نام خانوادگی

ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن

گفتگو با ادیک بغوسیان و هنریک حاچاطوریان

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

گفتگو با ادیک بغوسیان و هنریک حاچاطوریان

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خبرنامه