این مطلب پیش از این در دو هفته نامه تندیس، شماره ۱۱5 و در تاریخ 11 دی ۱۳۸۶ منتشر شده است
شهاب تندر
sht@rangmagazine.com
موسیقی هنری است محض و انتزاعی که به تنهایی خود را بیان میکند و نیازی به تفسیر ندارد. برخورد ما با موسیقی، برخوردی احساسی است. فکر نمیکنم کسی بتواند منکر این نکته شود که تنها موسیقی است که میتواند در حالات مختلف روحی با ما همراه شود. این چند خط فقط اشاره ای بود به این نکته که موسیقی مانند بسیاری چیزها آنچنان در زندگی ما جریاد دارد که کم کم به یک ناخودآگاه تبدیل شده است. جریان یافتن موسیقی در زندگی ما انسان ها به اوایل قرن بیستم بازمیگردد. زمانی که همه امکان این را یافتند تا در خانه خود بنشینند و به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهند. با این اتفاق رقابت برای فروش صفحات موسیقی هم شروع شد و بنابراین لزوم طراحی برای جذب مخاطب نیز احساس گردید. کم کم تصویرسازان، نقاشان، عکاسان و طراحان قدم به این عرصه گذاشتند. در بسیاری از این همکاری ها شاهد آن هستیم که طراح به طور پیوسته برای یک آرتیست و یا یک کمپانی موسیقی مشغول به کار است و این خود، عاملی است برای هویت بخشیدن به کار یک آرتیست و یا یک آلبوم و یا یک مجموعه آلبوم موسیقی. از این دست طراحان کم نیستند و میتوان به استنلی دانوود (1) طراح گروه ریدیوهد (2) و یا رد مایلز (3) طراح صفحات موسیقی کمپانی بلو نت (4) و . . . اشاره کرد. نیکولا هیندل( 5) هم یکی از طراحانی است که امروزه به طور ثابت با کمپانی پوتومایو(6) همکاری میکند. این کمپانی به طور خاص بر روی موسیقی ملل تمرکز دارد. هر یک از تولیدات این کمپانی دنیایی رنگارنگ از موسیقی ملل مختلف است که در هر آلبوم گرد هم آمده اند.
آنچه پوتومایو را از دیگر کمپانی های فعال در رشته موسیقی ملل متمایز میکند، بدون شک روی جلدهای دیدنی و رنگارنگ آن است که توسط نیکولا هیندل طراحی و شکل میگیرند. هیندل طراحی است بسیار پرکار، خوشفکر و پیشرو. او با درک و شناخت درست از فرهنگ های ملل مختلف، به درستی با کاری که انجام میدهد برخورد میکند. درستی کار او وقتی مشخص میشود که شاید بدون دیدن عنوان آلبوم، و تنها با دیدن تصویر روی جلد آن بتوانیم حدث بزنیم که این مجموعه متعلق به کدام فرهنگ است. در میان طراحان فعال در زمینه موسیقی، عده ای به لحاظ فرم به موضوع میپردازند و عده ای مجذوب جنبه های درونی آن میگردنند. شاید بتوان گفت که آثار هیندل نتیجه ترکیبی از این دو نوع نگاه است. اگر به طور اتفاقی وارد یکی از شعب فروشگاه های زنجیره ای ویرجین(7) شوید با بمبارانی از تصاویر 12 در 12 سانتی متر روی جلد سی-دی ها مواجح هستید. در این بین شاید انتخاب کردن چیزی که نمیدانید چیست برایتان مشکل باشد! چون نمیدانید دنبال چه هستید، درست در این لحظه نقطه ای رنگارنگ توجهتان را جلب میکند! این نقطه همان جایی است که تصاویر پوتومایو شما را به سوی خود فرا میخواند.لذتی که از دیدن روی جلدهای این کمپانی در نخستین نگاه ایجاد میشود، کمتر از لذت شنیدن قطعات داخل آلبوم ها نیست که هیچ، بلکه مکملی است بر آن.
پی نوشت ها:
Stanley Donwood -1
Radiohead -2
Reid Miles -3
Blue Note -4
Nicola Heindl -5
Putumayo -6
Virgin -7
منابع:
تصویرهای شنیدنی، مجید عباسی- نشریه نشان، شماره دوازده – زمستان 85
دوهفته نامه تندیس، شماره 36 – آبان 83 – صفحه 20
دوهفته نامه تندیس، شماره 61 – آبان 84 – صفحه 12