این مطلب پیش از این در دوهفته نامه تندیس، شماره 116 و در تاریخ25 دی 1386 منتشر شده است
شهاب تندر
sht@rangmagazine.com
شاید برای تان زیاد اتفاق افتاده باشد که وارد یک فروشگاه موسیقی شده باشد، بعد از روی کنجکاوی یک سی.دی را بردارید و مدتی به تصویر روی جلدش خیره شوید و در نهایت آن را بخرید. شاید این همان سیاستی است که مانفرد آیخر (1)، بنیانگذار کمپانی ای سی ام (2)، سی وهشت سال قبل به آن فکر کرده باشد. او که زمانی کنترباسیست ارکستر فیلارمونیک برلین بوده است، به خاطر علاقه اش به عکاسی شروع به خرید عکس های مورد نظرش میکند. مانفرد آیخر، عکس و نگاتیو آن را یک جا میخرد!، و به خاطر آن که دیگران را هم در این لذت دیداری شریک کند، کمپانی موسیقی اش را تاسیس میکند تا هم به عرضه موسیقی درجه یک بپردازد و هم عکس هایش را در تیراژ بالا- بر جلد صفحه های موسیقی چاپ کند که ضمانتی برای فروش آثارش باشند. هر چند که نام کسانی مانند: کیت جرت (3)، چیت کورا (4)، یان گاربارک (5) و آرووپارت (6)، خود تضمینی برای فروش آثار هستند اما از روی جلدهای ساده این کمپانی نمی توان به همین راحتی گذشت، چون نقش زیادی را در هویت بخشیدن به آثار این کمپانی بر عهده دارند.
روی جلدهای این کمپانی بیشتر با دو رویکرد استفاده از عکس و استفاده از تایپوگرافی شکل گرفته اند، و با یک نگاه کلی به این آثار میتوان موفقیت عکس ها را بیشتر از دیگر عناصر تصویری روی جلد دانست. تایپ های روی جلد با سادگی خاصی فقط به عنوان راهنما عمل میکنند و زیاد با عکس ها ترکیب نمی شوند و در بالا و یا پایین کادر جا میگیرند، این شاید خود دلیلی برای توجه بیشتر بر عکس های روی جلد باشد. عکس های انتخابی برای این جلدها بیشتر سیاه و سفید هستند و اگر رنگی هم باشند به سمت رنگ های تیره گرایش دارند. بدون شک این شیوه انتخاب در علاقه شخصی مانفرد آیخر ریشه دارد، چون عکس های انتخابی در بسیاری از مواقع با فضای درونی آلبوم ها ارتباط دارند.در سی و هشت سال گذشته تاکنون، دیتر رهم(7)، باربرا ویرش(8)، و ساشا کلاز(9) طراحانی هستند که بیشتر با این کمپانی همکاری کرده اند و هر یک تا حدودی نظرات شان را بر روی جلدها اعمال نموده اند. برای مثال، ساشا کلاز، که در دوسال گذشته روی جلدهایی را برای این کمپانی طراحی کرده، تمرکزش را بر روی تایپوگرافی گذاشته است، هر چند به نظر چندان موفق نمی آید و شاید به همین خاطر است که این کمپانی در محصولات اخیرش بازگشتی دوباره به شیوه کاری سابق خود، در برخورد با عکس های روی جلدها داشته است. هری کلاهان(10) در جمله ای میگوید: (( در عکاسی هیچ قانونی وجود ندارد و دقیقآ به همین دلیل است که از بیسبال خیلی بهتر است )). اگر این جمله را بپذیریم و اگر قبول کنیم موسیقی هنری است انتزاعی که به تنهایی خود را بیان میکند، شاید شما هم موافق باشید که بهترین انتخاب برای روی جلدهای این کمپانی عکس است، بخصوص اگر لذت شنیدن یکی از آثار این کمپانی را تجربه کرده باشید.
برای دیدن بخش اول این مطلب اینجا کلیک کنید.
پی نوشت:
1- Manfred EicherECM -2
Keith Jarrett -3
Chick Corea -4
Jan Garbarek -5
Arvo Part -6
Dieter Rehm -7
Barbara Woirsch -8
Sascha Kleis -9
Harry Callahan -10