مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

خداحافظ رفیق

مراسم افتتاحیه دهمین سالگشت مرتضی ممیز، روز جمعه ششم آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. امراله فرهادی که آغازگر مراسم بود، پس از اشاره به نیمه‌شب سنگین چهارم آذر ۱۳۸۴ گفت: «در این ده سال بنیاد و خانواده ممیز بزرگانی از طراحی‌گرافیک جهان را دعوت و ورک‌شاپ و نمایشگاه‌هایی برگزار کردند. من به نمایندگی از جامعه گرافیک ایران از تلاش این خانواده تقدیر می‌کنم. در این ده سال شاهد حضور طراحان گرافیکی از هلند، فرانسه، سوییس، ایتالیا، ترکیه و فنلاند بودیم و امسال هم میزبان میشل بووه از فرانسه هستیم.»
سپس انوشیروان ممیز، گزارش کوتاهی درباره نمایشگاه ارائه داد و گفت: «این یک کار گروهی است و عده زیادی برای برگزاری رویداد تلاش می‌کنند. نمایشگاه امسال گزیده‌ای از تصویرسازی‌های «کیهان هفته» و «کتاب هفته» است که به همت ساعد مشکی و بهروز متین‌صفت گردآوری شده‌اند. باید به نوشته‌های روی دیوار- که حرف‌های خود ممیز است- توجه کنیم چون هنوز نو و تازه هستند. میشل بووه یکی از مهم‌ترین طراحان گرافیک فعلی دنیاست و در سراسر دنیا نمایشگاه گذاشته است. او گزینه مناسبی برای دهمین سالگشت ممیز بود تا حق مطلب ادا شود.» انوشیروان ممیز پس از نام بردن و تشکر از همه کسانی که در این برنامه همکاری داشته‌اند، مدیریت گالری‌ها و روابط عمومی و دست‌اندرکاران خانه هنرمندان را یار دوازدهم این سال‌ها دانست.

در ادامه مجید رجبی‌معمار مدیر خانه هنرمندان، با اشاره به این‌که ممیز از کسانی بوده که در شکل‌گیری و پایه‌گذاری خانه هنرمندان نقش موثری داشته، گفت: «استاد ممیز نقش ویژه‌ای در هنر ایران داشت و پدر گرافیک نوین ایران شناخته می‌شود. وظیفه خانه است که با همه مقدوراتش در خدمت همه هنرمندان باشد. بزرگانی که در گروه مدیریتی خانه هستند، زینت این مجموعه‌اند؛ از جانب خودم و عوامل اجرایی می‌گویم که ما کلیددار این خانه هستیم تا آن‌را مهیا داشته باشیم و ارتقا دهیم. تعداد بالای هنرمندان اقتضا می‌کند که فرصت بیشتری در اختیارشان قرار گیرد» مدیر عامل خانه هنرمندان ضمن تشکر از حضور رایزن فرهنگی سفارت فرانسه در این مراسم، به کشته‌‌های عراق، سوریه و پاریس ادای احترام کرد.
بعد از آن جمال اوبشو –رایزن فرهنگی سفارت فرانسه در ایران- صحبت‌هایش را با سلام و احترام به حاضران، خانواده ممیز و هیات مدیره بنیاد ممیز آغاز کرد و گفت: «سفیر فرانسه خیلی دوست داشت در این مراسم حضور داشته باشد ولی برایش مقدور نبود و از من خواست به نمایندگی پیام احترام و همدردی‌اش را به حاضران برسانم. فکر می‌کنم این فضا و مراسم، زمان مناسبی است تا به پدر گرافیک ایران ادای دین کنیم و خیل جمعیتی که در این سالن می‌بینم، وفاداری ایرانیان به این هنرمند را نشان می‌دهد.» اوبشو در پایان با اشاره به حضور میشل بووه و ادای احترام به او گفت:« به‌عنوان رییس بخش فرهنگی سفارت فرانسه خوشحالم که هنرمندان ایرانی و فرانسوی برای بار دوم این‌جا کنار هم قرار گرفته‌اند.»
پس از آن‌که فیلم کوتاهی ساخته سیف‌الله صمدیان پخش شد، از حضور بدرقه‌کنندگان بسیار آذر ۱۳۸۴ و خاطرات ممیز گفت. صمدیان به نقل از نیما گفت: «یاد بعضی نفرات روشنم می‌دارد، و ممیز یکی از معدود کسانی بود که می‌توانم درباره‌اش بگویم به‌تنهایی، نفرات بود. در سال های حضورم در هیات مدیره خانه هنرمندان فهمیده ام که ده نفر برای جایگزین کردن او لازم است.»
صمدیان روش کاری خاص ممیز را برای طراحان گرافیک جوان آموزنده دانست و درباره این روش توضیح داد: «از ممیز می‌پرسیدم چطور با همه تیپ سفارش‌دهنده‌ای کنار می‌آیی و راضی می‌شوند. او می‌‌گفت وقتی مشتری می‌آید که گل و بلبل دوست دارد، من حرفش را گوش می‌دهم ولی گل و بلبل ممیز را به او تحویل می‌دهم. مشتری یواش یواش به زبان من عادت می‌کند و در جلسه سوم و چهارم اعتماد می‌کند و می‌توانم کار خودم را انجام دهم. اگر احساس کنم از من چیزی می‌خواهد که اگر به سلیقه او عمل کنم، از خودم کاسته‌ام؛ چیزی به آن اضافه می‌کنم. با این روش هم مشتری‌ام را بالا می‌کشم و هم خودم از نظر اقتصادی و حسی عقب نمی‌مانم.» صمدیان این موضوع را یک توانایی دانست که جوانان به دلیل ضعف روابط عمومی نمی‌دانند یا نمی‌توانند.

در ادامه امراله فرهادی از هوشنگ کاظمی- که او نیز به تازگی درگذشته- یاد کرد و درباره پیر برنارد گفت: «او سال ۲۰۰۷ یکی از مهمانان بنیاد ممیز بود و سخنرانی و ورک‌شاپی داشت. وقتی مهمان سفیر فرانسه بودیم، مجید عباسی پیشنهاد حضور تعدادی از دانشجویان ایرانی در نمایشگاه شومون را داد. پیر بلافاصله موضوع را با سفیر مطرح کرد و با دستور و برای همه بچه‌ها ویزا صادر شد. در فرانسه پیر برنارد، در تمام مدت پذیرای دانشجویان بود و میزبانی عالی داشت.»
مجید عباسی آخرین سخنران مراسم افتتاحیه بود که پس از پخش فیلم کوتاهی درباره پیر برنارد، صحبت‌هایش را با عنوان «خداحافظ رفیق شورشی» آغاز کرد و گفت: «دوشنبه همین هفته- ۲۳ نوامبر- پیر برنارد طراح‌گرافیک فرانسوی و یکی از پایه‌گذاران گراپوس ر پاریس درگذشت. پیر برنارد در جریان شورش‌های دانشجویی سال ۱۹۶۸ بر حسب تصادف با «ژرارد پری کلاول» و «فرانسوا میلر» -از رهبران جنبش دانشجویی- آشنا شد. دانشجویانی جوان با گرایش‌های چپ و دیدگاه‌های سیاسی اجتماعی مشابه، اولین گروه کاری به عنوان گراپوس را به‌وجود آوردند. بعدها «ژان پل بژوبه» نیز به آن‌ها پیوست.»
عباسی درباره اهمیت گراپوس در گرافیک دنیا و روش کار این گروه گفت: «گراپوس ترکیبی از کلمه گرافیک، گراس‌پوس به معنی کلک ناقلا و گرابوس‌بابوف به معنی انقلابی فرانسوی قرن ۱۸ بود. آنان سفارش‌های تجاری را پس زدند و برای گروه‌های تئاتر دانشجویی، شوراهای شهرهای در حال توسعه، احزاب چپ فرانسه، موسسات غیردولتی و انسیتیوهای گوناگون آثاری را خلق کردند که بخشی از تاریخ گرافیک قرن بیستم شد. بعدها تعداد دیگری از طراحان به آن‌ها پیوستند تا سال ۱۹۹۰ که پس از ۲۲ سال به کار مشترک و جسورانه خود پایان دادند. پیر برنادر پس از آن مانند همه همکارانش استودیو خود را به نام «آتلیه خلق آثار گرافیک» تاسیس کرد. آن‌جا پروژه‌هایی را موزه لوور، مرگز ژرژ پمپیدو، مرکز حقوق زنان، آکادمی موسیقی، خانه عکس اروپایی، سازمان مساعدت برای فرانسوی‌ها، فستیوال جاز اورلئان و... به سرانجام رساند.»

مجید عباسی در ادامه بخشی از مقاله‌ای با عنوان «نماد گراپوس» را که پیر در زمستان ۱۹۸۷ نوشته، خواند: «ما می‌خواستیم در کشور خود و در چهارچوب فرهنگمان نشانه‌هایی پدید بیاوریم و طراحی‌هایی خلق کنیم که به طبقات استثمارشده سرمایه‌داری یاری برساند تا بتوانند مقاومت کنند و در ساختار تجسمی راه حل دموکراتیک شرکت کنند. این عمل‌گرایی اجتماعی موجب شد با مشتریان مبارز گوناگونی همکاری کنیم. همگی آن‌ها حقیقتا به موضوع کار خود عشق می‌ورزیدند؛ و از این رو به فرم‌هایی که ما متناسب با ایده‌ها و اهداف آن‌ها طراحی می‌کردیم، علاقه زیادی نشان می‌دادند. ما از ابتدا وقت زیادی را صرف اندیشیدن درباره راه‌حل‌هایمان و بحث پیرامون اندیشیدن آن‌ها می‌کردیم. آن‌ها را با ایده‌های مشتریان هماهنگ می‌کردیم. پی می‌بردیم که رسیدن از محتوا به فرم چه تغییری در محتوا ایجاد خواهد کرد؛ و راه‌حل‌های خود را در عرصه طراحی‌گرافیک ارزیابی و مقایسه می‌کردیم.
ما همواره آماده بودیم از مهارت‌های شخصی خود کمک بگیریم و سلیقه‌های متفاوتمان را برجسته کنیم. و این امر گاهی موجب برخوردهای شدید هم می‌شد؛ ولی همیشه یا تقریبا همیشه راه حلی پیدا می‌کردیم که می‌توانستیم درباره‌اش به توافق برسیم. ما به هیچ شکل از اهداف انقلابی خود دست نیافتیم؛ ولی از طریق صدها برخورد ثمربخش و همکاری خلاق موفق شدیم مسیر پیشرفت را بیابیم و دشواری‌های فرایند خلق اثر را به دقت مشخص کنیم.»
عباسی در پایان درباره سه ملاقاتش با برنارد، گفت: «مرتبه اول در فستیوال بین‌المللی پوستر شومون ۲۰۰۳ که همسفر ممیز بودم، مرتبه دوم به دعوت بنیاد ممیز در سالگرد او و سومین بار در نوزدهمین پوستر شومون ۲۰۰۸ که به‌عنوان داور از طرف برنارد به فستیوال دعوت شده بودم. سال گذشته در سوییس انتظار دیدنش را داشتم که غایب بود. خداحافظ پیر، خداحافظ ای رفیق شورشی.»

در پایان مراسم افتتاحیه «میشل بووه» ضمن تشکر از بنیاد و خانواده ممیز، ساعد مشکی و کسانی که او را به ایران دعوت کرده‌اند؛ از اولین حضورش در ایران ابراز خرسندی کرد. او ممیز را مشابه پیکاسو و ماتیس دانست و گفت گرافیک ایران در جهان شناخته‌شده و قابل توجه است. بووه تصویر خودش در پوستر دهمین سالگشت را شبیه جان لنون دید و از طراح آن هم تشکر کرد. او پیش از نمایش پوسترها و عکس‌هایش، تصاویری از مسیر منتهی به دفتر کارش در پاریس نشان داد و گفت به دلیل این‌که یک ایرانی -آزاده یوسفی- در دفتر من کار می‌کند؛ آن‌جا هر روز درباره ایران حرف زده می‌شود.
نمایشگاه تصویرسازی‌های مرتضی ممیز و پوسترهای میشل بووه در گالری‌های زمستان، پاییز و ممیز از روز شنبه؛ ۷ آذر تا پنجشنبه ۱۲ آذر از ساعت ۱۰ صبح تا ۷ بعد از ظهر پذیرای علاقه‌مندان خواهد بود.

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر

نام و نام خانوادگی

ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن

خداحافظ رفیق

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خداحافظ رفیق

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خبرنامه