مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

طراح گرافیک ارباب سلیقه است

گزارش و عکس: زهره صدری‌نژاد

برنامه گشایش هفته گرافیک سال 94 روز دوشنبه 7 اردیبهشت در خانه هنرمندان برگزار شد.
تعداد زیادی از دانشجویان، طراحان گرافیک جوان و اعضای انجمن صنفی گرافیک از چند ساعت پیش از شروع برنامه در محوطه و ساختمان جمع شده بودند.
اکبر عالمی که یکی از داوران بخش اصلی بوده، مجری برنامه افتتاحیه بود. او با اجرای متفاوت و پر از شوخی خود برنامه را از حالت رسمی خارج کرد. او به معلم بودن خودش تاکید کرد و گفت من برای جلب توجه شما اول بداخلاقی می‌کنم! عالمی صحبت‌هایش را با اشاره به اهمیت گرافیک و طراح گرافیک در جامعه و نقد به برنامه‌های تلوزیونی شروع کرد و گفت:
«گرافیک می‌تواند روی سلیقه بصری و رفتار افراد جامعه تاثیر شگرفی بگذارد. نورپردازی قاب تصویر را باید طراح گرافیک مشخص کند. مثلا اگر دوربین حرکتی داشته باشد می‌پرسد چرا این‌طور حرکت کرد؟ این کلمه «چرا» مبنای زیبایی‌شناسی است. چرا این دو رنگ را کنار هم گذاشتید؟ چرا رنگ سوم آمد؟ چرا خط منحنی یا تیز است؟
افراد گاهی در تشخیص و توصیف زیبایی، حرفی برای گفتن ندارند و نمی‌توانند با کلمات دلیل حسشان را توضیح دهند. اما یک «آن» و یک حس وجود دارد که با رشد سلیقه به دست می‌آید. طراح گرافیک‌ها می‌توانند این سطح سلیقه را بالا ببرند. می‌توانند به ما یاد بدهند که چطور لباس بپوشیم! به مجری بگویند در برنامه تلوزیونی کت و شلوار براق نپوش، چون در تلوزیون هر کاری انجام بدهی الگو می‌شود.طراح گرافیک ارباب سلیقه است.امشب تلوزیون را نگاه کنید، ببینید که استفاده از گرافیک را نمی‌شناسند. نمی‌دانند استفاده از فونت چه مبنایی دارد؟ اولین ویژگی فونت این است که خوانش داشته باشد و راحت خوانده شود. ولی من با یک نیم‌چه سوادی که دارم نمی‌توانم آن‌را بخوانم و این فاجعه است. طراح صحنه هم در برنامه‌سازی‌ها حضور ندارد، اگر باشد اجازه نمی‌دهد موسیقی‌های بی‌ربط مرتب پخش شود.»

عالمی درباره اهمیت «موشن‌گرافیک» در بخش اصلی گفت: «من باید به انجمن گرافیک ایران تبریک بگویم که در اتاق فکری نشستند و «موشن‌گرافیک» را بخش اصلی نمایشگاه قرار دادند. چهار دی‌وی‌دی دو ساعته برای من پیرمرد 70 ساله فرستادند و همسرم هر بار آمد مرا مشغول تماشای موشن‌گرافیک دید. در دی‌وی‌دی اول چیزی دیدم که 20-25 سال پیش به آن دو بعدی می‌گفتند. شما در «گرافیک متحرک» عنصر موسیقی و صدا دارید؛ ولی هنوز سلیقه زیبایی‌شناسی صدا را در کار نمی‌شناسید، تدوین و مونتاژ نمی‌دانید و مشاور هم ندارید که نتیجه همین می‌شود. کارها ایراد داشت اما من سرانجام بعد از دیدن 8 ساعت کار پر درآوردم. چون این گام اول است.»
عالمی به تاثیر فضای شهری تهران بر شهرهای دیگر تاکید کرد و گفت: «ما درباره سلیقه حرف می‌زنیم. هر کاری در تهران انجام می‌شود، بلافاصله در شهرهای دیگر کپی می‌شود. یک مورد را که بگویم یک چشم‌تان می‌خندد و یک چشم گریه می‌کند. ده سال پیش در تهران درخت نخل پلاستیکی سبز شد و طراح گرافیک‌هایی که گرافیک محیطی می‌شناختند، تب کردند! فاجعه دوم این بود که در شهرهای زیبایی که رطب و خرما صادر می‌کنند، درخت نخل پلاستیکی سبز شد. اگر سازمان زیباسازی شهر تهران با یک نفر از شما مشورت کرده بود این کار را نمی‌کرد. الان هم بر پیشانی پل‌های هوایی عابر پیاده مرتب نصیحت می‌نویسند، اما طراح گرافیک‌ها می‌دانند که یک کلمه اضافه و شعار بی‌نتیجه است. فکر می‌کنم اساتید حاضر تایید کنند که خوشبختانه با ورود جوانان تحصیل‌کرده، فضای گرافیک در ایران تغییر وضعیت داده است.»

علی رشیدی اولین سخنران مراسم بود و صحبت‌هایش را با خوش‌آمد گویی به شرکت‌کنندگان شروع کرد:«خوشحالم که انجمن را در این کار بزرگ پشتیبانی کردید. از تمام اساتید، مهمانان ارجمند، دوستان هنرمند و هنردوست که دعوت ما را قبول کردند، سپاس‌گذارم. 7 اردیبهشت یا 27 آوریل به مناسبت روز جهانی گرافیک ، برپایی این جشن در تمام دنیا و بین همه طراح گرافیک‌ها مرسوم است. انجمن هم هر سال این کار را انجام می‌دهد و خوشبختانه سال به سال ابعاد کار بزرگ‌تر و غنی تر انجام می‌شود. امسال «موشن گرافیک» را به عنوان بخش اصلی در نظر گرفتیم، چون معتقدیم دنیای گرافیک خیلی بزرگ‌تر از چاپ پوستر و طراحی لوگو شده است و ما، جوان‌ها، معلم‌ها و... باید بتوانیم در حیطه‌های دیگر بیاموزیم و از آن‌ها استفاده کنیم؛ و قصد داریم هر سال یک بخش از گرافیک غیر چاپی را به معرض دید بگذاریم.»
رشیدی درباره دستاوردهای مهم انجمن گفت:
« پس از 15 سال توانستیم موزه گرافیک را با کمک سازمان زیباسازی برپا کنیم؛ این دستاورد برای ما خیلی ارزمشند است نه فقط به عنوان این‌که توانستیم یک ساختمان بگیریم، بلکه چون این رشته در فرهنگ ما آن‌قدر پا گرفته و به جایگاهی رسیده که سازمان زیباسازی تصمیم می‌گیرد فضایی را برای معرفی و شناساندن آن در اختیار ما بگذارد.

دومین موضوع این است که وزارت ارشاد، انجمن طراحی و گرافیک را به خاطر فعالیت‌های مستمرش به عنوان انجمن برگزیده انتخاب کرده است. فعالیت‌های ما به عنوان هیات مدیره چیزی نیست به جز ادامه تلاش‌های دوستان، هم‌کاران و اساتیدی که در طول 17 سال گذشته با زحمت‌های خودشان انجمن را به این‌جا رسانده‌اند. همین‌طور شما اعضا که با پشتیبانی و دلگرمی خودتان انجمن را حمایت و برگزیده کرده‌اید.»
رشیدی به اهمیت اسپانسرهای مالی اشاره کرد و با تاکید بر این‌که با حق عضویت به هیچ وجه نمی‌توان کارهای بزرگ انجام داد، گفت: « اسپانسرها در این مراسم نقش به‌سزایی دارند، امسال اسپانسر اصلی سازمان زیباسازی شهر تهران است و آقای «کامیاب» در همه کارها همراهی‌مان کرد، هم در موزه و هم در برپایی این هفته. انتشارات هنر معاصر، همه کارهای چاپی ما را بدون دریافت هزینه انجام داد. شرکت «سپیا» به مدیریت آقای «علیرضا جعفری» کارهای دیجیتال انجمن را انجام داد. امسال هفته گرافیک در سه محل برگزار می‌شود، خانه هنرمندان، موزه هنرهای معاصر و موزه گرافیک و باید از آقای ملانوروزی و سرسنگی که این محل را در اختیار ما قرار دادند تشکر کنم.»
رشیدی صحبت‌هایش را با خوش‌آمد گویی به مهمانان ویژه به پایان رساند.

«ساعد مشکی» با متنی متفاوت مهمان ویژه‌‌ای را که در مراسم حضور نداشت معرفی کرد و گفت: « همه ما از مهمانی که قرار بود نمایشگاه را افتتاح کند، خاطرات بسیار خوشی حداقل از دوران کودکی داریم:
مهمان ما به درستی راز شکفتن پیله ابریشم را می‌داند. راز همه آب‌های جهان را می‌داند، قصه گل‌های قالی را سال‌ها پیش برای ما گفته و قصه زال و رودابه و زال و سیمرغ را هم از او شنیده‌ایم. زبان کلاغها و سهره‌ها را می‌داند. راز بادبادک‌ها را می‌شناسد. از همه مهم‌تر این‌که جادوگری است قهار، اما نه مثل شعبده بازها کلاه و خرگوش دارد و نه مثل جادوگرها عصا و جارو!
یک قلم‌مو و مقداری رنگ و کاغذ با جوهر خیال. ظاهرا هر‌وقت دلش می‌گیرد و قرار است طنازی کند سراغ ملا نصرالدین و امیرحمزه دلدار می رود و هر وقت دلش می‌گیرد و خشن می‌شود، سراغ جنگ ابر قدرت‌ها و سازمان ملل.
خوشبختانه مهمان ویژه ما، کارش را در رشته‌ای که درس خوانده بود ادامه نداد و ما باید بسیار خوشحال باشیم چون باعث شد این همه اثر خوب و خیال و تخیل را در تصویرها و تصورهای او جا بگذارد. در این دوره انجماد و سرمای تکنولوژی و آهن و آلودگی، پناه بردن به تصویرهای خیال انگیز مردی که کلکش زرین است، بسیار دلنشین است.

استاد نورالدین زرین کلک مهمان ما هستند.»
نورالدین زرین کلک که شب قبل از آمریکا رسیده بود به دلیل خستگی سفر طولانی و مراسم شب قبل حال مناسبی نداشت و به گفته ساعد مشکی: «با صدایی لرزان و حالی پریشان عذر خواستند که امروز نتوانستند بیایند. امیداوریم ایشان را در موزه گرافیک ببینیم و مراتب علاقه خودمان را به ایشان اعلام کنیم.»
پس از آن مصطفی اسدالهی کتاب «مجموعه مقالات نشان اردیبهشت» را معرفی و از زحمات فرداد عزیزی تشکر کرد.
مقاله‌های این کتاب با داوری حسن بلخاری، بهمن نامور مطلق، مسعود سپهر، لادن رضایی، مصطفی اسدالهی انتخاب شده‌اند.
زهرا پاشایی برای رونمایی کتاب «کارنما» گفت:« کارنما نه یک کتاب است و نه مجموعه آثار، پلی است که قرار است سفارش‌دهنده و طراح گرافیک را به هم وصل کند. امیدوارم این کتاب آن‌قدر موفق بوده باشد که ما بتوانیم این ارتباط را ایجاد کنیم.» او از 501 طراح گرافیک که پس از فراخوان آثارشان را فرستادند، «فرشید پارسی‌کیا» مدیر هنری کارنما، «رضا بختیاری‌فرد» طراح قلم «میلاد» و «سلمان شاهید‌فر» به خاطر نظارت دقیق بر چاپ و سازمان زیباسازی شهرداری تهران تشکر کرد.

مهدی مهدیان دبیر جشنواره از کسانی که نتوانستند وارد سالن شوند عذرخواهی کرد و گفت: «من اهل حرف زدن نیستم، اگر کاری باشد سعی می‌کنم انجام دهم و اگر نقدی باشد آن را در نظر بگیرم. ما همیشه در دبیرخانه کار طاقت‌فرسایی داریم و باید از هیات مدیره که تقریبا از یک سال پیش پروژه را کلید زدند و مدت زیادی برای این مراسم تلاش کردند، تشکر کنم.» مهدیان از طراحان پوسترنمایشگاه‌های امسال، هیات داوران بخش موشن‌گرافیک و سایت‌هایی که اخبار را پوشش می‌دهند، تشکر کرد.
دی‌وی‌دی مجموعه کارهای موشن‌گرافیک نیز توسط او رونمایی شد.

دو مهمان خارجی هفته گرافیک خیلی کوتاه حرف زدند. رودی باور فرانسوی گفت:« من «سلام و مرسی» را به زبان شما می‌دانم. خیلی خوشحالم که این‌جا هستم و باید از همه شما برای این‌که مرا دعوت کردید، تشکر کنم. از من خواستید که چیزی درباره موشن‌گرافیک بگویم. مطمئن نیستم که بتوانیم تعریف دقیقی از آن داشته باشیم، فکر می‌کنم انیمیشن مثل اتمسفر است که فضا را پر می‌کند و خیلی قابل کنترل نیست و همین باعث زیبایی آن است.»
«کن کاتر» استرالیایی در جواب اکبر عالمی که گفت اگر کلمه «موشن‌گرافیک» را در گوگل جستجو کنید، نتیجه اصلی این است که هیچ تعریف دقیق و جهانی برای آن وجود ندارد؛ اظهار داشت: «من با شما موافق نیستم، فکر می‌کنم موشن گرافیک یک تعریف دارد. او کارت ویزیتش را نشان داد و گفت: این کارت ویزیت من است و پس از رها کردن آن گفت: این موشن گرافیک است!»