مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

وقتی پوسترها هیجان می‌آفرینند

کتاب «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران» اثر مسعود مهرابی، دوشنبه شب، 9 آبان با حضور گسترده‌ی هنرمندان عرصه گرافیک و اهالی سینما در تالار شهناز خانه هنرمندان رونمایی شد.
محمودرضا بهمن‌پور مدیرنشر نظر که این کتاب را منتشر کرده استٰ در ابتدای این مراسم گفت: به عنوان ناشر، کار ما در انتشار آثار تبلور پیدا می‌کند و دیگران باید درباره این متون سخن بگویند، ولی جا دارد از عباس کیارستمی، سیامک فیلی‌زاده و ابراهیم حقیقی برای آماده سازی این کتاب تشکر کنم.
او مسعود مهرابی را «مرد بی سرو صدای فرهنگ ایران» لقب داد و اظهار کرد: با او دوستی چند ساله دارم. مهرابی از بنیانگذاران جدی حوزه فرهنگ است که طی 30 سال کار مداوم در سینمای نوشتاری ایران، آثاری را به جا گذاشته که تاثیر آن بر محققان پوشیده نخواهد ماند. او از سال 1355 آغاز به تحقیق کرد و اسنادی را در زمینه تاریخ سینمای ایران و پوسترهای فیلم به‌دست آورد.

بهمن پور و مسعود مهرابی

بهمن پور توضیح داد: مهرابی حدود 30 سال پیش مجله فیلم را با دو تن از دوستانش بنیان گذاشت که فقط به عنوان یک نشریه قابل ارزیابی نیست بلکه پایمردی و صبوری او موجب شد پس از 30 سال این ماهنامه از تاثیرگذارترین نشریات در ایران باشد و همچنان به کار خود ادامه دهد.
وی افزود: او فارغ از نگاه جهت‌دار و با توجه به تاریخ سینما، منابع تحقیقی خود را به مرور تکمیل کرد و در سال 1371 قسمت نخست «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران» را منتشر کرد که از کتاب‌های مهم گرافیک به شمار می‌آید و تا آن زمان فردی این کار را انجام نداده بود. نقش و تاثیر مسعود مهرابی در حوزه فرهنگ را باید در لایه‌های درونی جست و جو کرد.
وی گفت: این کتاب به نوعی اثبات حافظ تاریخی است فقط کتاب پوستر محسوب نمی‌شود و می‌توان ابعاد آن را در جامعه ایران در حوزه سیاست، اقتصاد و رابطه دولت با سینما ارزیابی کرد.


ابراهیم حقیقی	ساعد مشکی

از روسی خان تا امروز
در ادامه، مسعود مهرابی،‌ مولف کتاب «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران» پشت تریبون رفت و گفت: برای رونمایی از کتابی گردهم آمدیم که حاصل کار جمعی از نقاشان، طراحان و طراح گرافیک‌های سینمای ایران است.
وی متنی را که برای حاضران آماده کرده بود خواند که در بخشی از آن آمده بود: مطبوعات و سینما زاییده تجدد و مدرنیته‌اند و عجبا که چراغ اول را «روسی خان» طرفدار مستبدین روشن کرد و نه صحاف باشی آزادی‌خواه. 21 مهر 1286 نخستین آگهی نمایش فیلم در عکاس خانه روسی خان (ایوانف) در روزنامه «حبل المتین» یکی از نشریه‌های مشروطه‌خواه، چاپ شد.
مهرابی گفت: در این کتاب بیش از ششصد اعلان و پوستر فیلم چاپ شده است. آن‌ها را از میان حدود 2600 قطعه برگزیده‌ام. در این گزینش، توالی تاریخی رخدادها و نمایش فیلم در ایران، شیوه‌های ترسیم پوستر و نقش و جایگاه خالقان‌شان، مقدم بر مضمون فیلم‌ها و کیفیت پوسترها بوده است. کوشش شده تا از همه‌ی نقاشان و طراحان گرافیک که پوسترهای‌شان چاپ شده، اثری در این کتاب باشد، حتی از آن‌هایی که فقط یک اثر خلق کرده‌اند، هرچند که حتماً جای چند تن خالی‌ست.
وی با اشاره به این‌که این کتاب را باید آئینه یک قرن گرافیک ایران به شمار آورد، گفت: خوشحالم از اینکه کارنامه گرافیک ایران به قدری پربار است که می‌توان آن را به این تعداد قابل توجه از طراح گرافیک‌ها نسبت داد. اما با این وجود، یاد و نقش مرتضی ممیز، در ارتقا و اعتلای سطح «فرهنگ تصویری» ما، به سان نقش فرهاد بر بیستون ماندگار است.

در ادامه امرالله فرهادی، یادداشتی از «بهروز تورانی» مترجم کتاب را در نکوداشت مسعود مهرابی و نشر نظر خواند و سپس به دلیل سفر خارج از کشور آیدین آغداشلو؛ که پیش از این به عنوان یکی از سخنرانان این مراسم معرفی شده بود؛ فیلم گفت‌و‌گوی ابراهیم حقیقی با آغداشلو درباره این کتاب پخش شد.

کتاب مهرابی اثر مهم و محترمی است
آغداشلو در این فیلم با اشاره به مطالعه این کتاب به صورت صفحه به صفحه گفت: با دیدن این کتاب موضوعات زیادی یاد گرفتم. بسیاری از نمونه‌های موجود در این کتاب اساساّ از یاد رفته بود و حتی برای یک بار هم دیده نشده بود و من هم آنها را تا به حال یک‌جا مجتمع ندیده بودم و به همین خاطر مهرابی را برای این سعی خارق‌العاده‌اش می‌ستایم.
وی در ادامه این فیلم افزود: منابعی از این دست به دلیل نقصانی که در حافظه تاریخی ما وجود دارد، منابعی بسیار محترم به شمار می‌رود. من به شخصه ده‌ها نمونه از اعلان‌ها و پوسترهای این کتاب، به ویژه نمونه‌های ابتدایی آن را ندیده بودم و بعد از دیدن این کتاب به این فکر رفتم که باید نگاهی به اظهارنظرها و مقاله‌هایم بیندازم که اگر در آنها حرفی زده شده که این نمونه‌ها را لحاظ نکرده‌ است، باید اصلاحشان کنم.
این نقاش و طراح گرافیک افزود: این کتاب سندی است که به دلیل زمینه و دستمایه خود در حافظه تاریخی ما باقی خواهد ماند. البته در کتاب نمونه‌هایی هست که به نظر من گاهی بیش از حد لازم به برخی نمونه‌ها بها داده شده است که از اهمیت بالایی به نظر من برخوردار نیست، اما با این حال توصیف مهرابی از سیر حرکت یکصد‌ساله این ماجرا بسیار علمی و قابل استناد است.
آغداشلو ادامه داد: این کتاب اگر درست ورق زده شود، در آن چند دوره دیده خواهد شد. ابتدا دوره آغازین کار طراحی پوستر در ایران که مانند راه رفتن کودک می‌ماند. دوره دوم دوره پرکاری است که منجر به تولید نمونه‌های فراوان پوستر سینمایی در دوران قبل از انقلاب شد که با توجه به درونمایه آن مایه خوبی از دوران بحران و شلوغی فرهنگ و اقتصاد ماست و از قضا بدترین نمونه‌های ما در پوستر نیز متعلق به همین دوره است و البته اولین جرقه‌های واقعی در این زمنیه نیز در همین دوران رخ داده است.
وی ادامه داد: در این کتاب در میان پوسترهای بعد از انقلاب آثار درست و قابل قبول بیشتری به چشم می‌خورد که اسباب آبروریزی نیستند و البته این موضوع هم از دهه 60 تا 10 سال قبل رخ داد که رایانه تا این اندازه کار را آسان نکرده و اندیشه را از کند و کاو در اثر باز نداشته بود.

محمدعلی حدت

دوران ما دوران قهقراست
در ادامه این نشست، ابراهیم حقیقی، نیز در سخنانی با اشاره به اینکه گرافیک ما از سینمای ما جدا نیست، با اشاره به کتاب گفت: مگر می‌شود برای دوران فیلم‌فارسی انتظار کار گرافیکی اعلا داشته باشیم؟ فرهنگ و هنر از تک تک انسان‌ها ساخته شده است. اگر به انسان‌ها خوراک خوب فرهنگی بدهیم، بالطبع آدم‌ها نیز بازخورد خوبی مناسب به آن نشان خواهند داد.
وی ادامه داد: این کتاب از دوران کلیشه و حروف دستی تا دوران معاصر را که از قضا سلیقه یکدستی هم نیست به جامعه سینما و گرافیک ایران نشان می‌دهد و این یعنی نمایشی از همه ابزار زندگی در این کتاب.
حقیقی افزود: در کار گرافیک و پوستر، حضور سفارش‌دهنده نیز مهم است. هر وقت سفارش‌دهنده سطح کار خود را بالا ببرد، فرهنگ و به تبع آن، آثار نیز از کیفیت بالاتری برخوردار خواهند شد. طراح وقتی می‌بیند که باید برای فرهنگی کار کند که درک درستی از هنر دارد، آثاری تولید می‌کند که لااقل نگاه درستی از هنر در آن وجود دارد، اما متاسفانه در ده سال اخیر سینماگران این موضوع را به تهیه‌کنندگان سپرده‌اند و آنها نیز به پخش‌کننده‌ها و طبیعی است که آنها نیز گیشه را بپسندند و این یعنی آغاز یک سیر قهقرایی.
سپس محمدعلی حدت، از نقاشان صاحب‌نام و قدیمی پوستر فیلم (که کتاب به او و مرتضی ممیز تقدیم شده است) پشت تریبون آمد و به ذکر خاطراتی از دوران کاری خود در گذشته پرداخت و گفت: من یک نقاشم و در پی کار نقاشی بودم و پوستر سازی را به شوق و عشق نقاشی آغاز و ادامه دادم. به سینمای ایران آمدم و در حد دانسته‌ها و دانش و توانم کار کردم. اگر در این را کوتاهی کرده‌ام، از تاریخ گرافیک ایران عذرخواهی می‌کنم. حاضران در پایان سخنانش او را بسیار تشویق کردند.


بهمن فرمان آرا	رضا کیانیان

هیجان‌زده شدم
رضا کیانیان، بازیگر سینما هم در مراسم رونمایی از کتاب «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران» با اشاره به اینکه نبود این منایع همواره در کشور احساس می‌شده است، گفت: من از دیدن این همه پوستر به صورت مجتمع در یک کتاب هیجان زده شدم.
رضا کیانیان با اشاره به اینکه دیدن این کتاب وی را بسیار هیجان زده کرده است، گفت: من به دلیل علاقه‌ شخصی خودم پوستر جمع می‌کنم، اما همواره این دغدغه را داشته‌ام که چرا کسی این آثار را به صورت یکجا جمع نکرده‌ است.
وی ادامه داد: کشور ما کشور پژوهش‌ستیزی است و نه پژوهش‌پروری و من هم همواره از این موضوع درد می‌کشیم؛ چون برای هر کار کوچکی در این حوزه منابع نداریم. کتاب مسعود مهرابی از این منظر نیز قابل ستایش است.
بازیگر «یه حبه قند» با اشاره به دانشکده‌های سینمایی و هنری در کشور افزود: در کشور ما یک پژوهشکده هنری وجود ندارد. سیستم آموزشی هنر نیز بسیار قدیمی است. نتیجه اینکه همواره باید خودمان سینه به سینه نقل کنیم و تعریف کنیم، اما این کتاب این هیجان را در من برآورد که لااقل در یک مورد این نیاز برطرف شد که البته امیدوارم به همین یکی ختم نشود.
ساعد مشکی، طراح گرافیک دیگر سخنران مراسم رونمایی بود که از پدیدآورنده و ناشر کتاب تشکر کرد و گفت: لازم است فضایی برای فرهنگ و سینما ساخته شود تا فیلم‌های خوب تولید شود که آنها هم سراغ طراح گرافیک‌های خوب بروند.
وی توضیح داد: جای پوسترهای سینمایی در خیابان‌های شهرهای‌مان است نه محافل گرافیکی. از سینماگران و طراحان گرافیک خواهش می‌کنم با همکاری هم شهرداری را قانع کنیم مکان‌هایی را به نصب پوسترهای سینمایی برای دیده شدن و آگاهی عموم اختصاص دهند.

پوستر کله هم گاهی لازم است
آخرین سخنران این نشست بهمن فرمان‌آرا بود که در ابتدای سخنان خود با اشاره به جریان فرهنگی کشور اظهار داشت: می‌دانم که در کشور ما هر دوره‌ای که می‌آید سعی می‌کند دوره قبلی خود را انکار کند و می‌گویند که علت خراب شدن کار ما به خاطر خراب بودن کار قبلی‌هاست و این مایه تاسف است.
فرمان‌آرا افزود: در دروه قبل از فروپاشی بلوک شرق کارهای زیادی را در زمینه گرافیک و پوستر فیلم می‌توانستیم ببینم. علت این موضوع به نظرمن به خاطر نبود فضای رقابتی بود. همه سالن‌های سینما تنها یک فیلم را نشان می‌دادند و طراحان نیز همه تمرکز خود را روی این می‌گذاشتند که یک اثر خاص خلق کنند.
کارگردان فیلم «خانه‌ای روی آب» ادامه داد: در نشست امشب به تهیه کننده‌ها بد و بیراه گفته شد که چرا پوستر فیلم‌هایتان گاهی بی‌کیفیت است، اما نکته‌ای در میان هست. اگر شما با حضور محمدرضا گلزار فیلم بسازید، بدون شک در پوستر فیلم صورت او را می‌خواهید. چون مردم به خاطر دیدن او به سینما می‌روند. فرقی هم نمی‌کند فیلم چه باشد. پس گاهی برای اقتصاد سینما لازم است که تصاویر صورت و یا به تعبیر دوستان «کَله» در پوستر بیاید.
کارگردان فیلم «خاک آشنا» افزود: موضوعی که کسی اما به آن اشاره نکرد، سلیقه معاونت‌های مختلف سینمایی در طراحی پوستر است. همه می‌دانند که پوستر فیلم باید برای نصب در سر در سینما از سوی معاونت سینمایی تایید شود. سلیقه هر معاونت سینمایی را هم دیده‌ایم و بدبختانه باید بگویم که یک آدم درست و حسابی مانند مرحوم سیف‌الله داد تا الان بر سر این کار نبوده است و در سه سال و نیم اخیرهم که دیگر واویلاست.
در پایان این مراسم و بعد از رونمایی کتاب، حاضران از نمایشگاه‌ پوسترهای «عهد قدیم و جدید سینما» در تالار تابستان خانه هنرمندان ایران دیدن کردند.

زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر

نام و نام خانوادگی

ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن

وقتی پوسترها هیجان می‌آفرینند

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

وقتی پوسترها هیجان می‌آفرینند

ارسال نظر

درباره ما

پست های اتفاقی

خبرنامه