گفتگو: شهاب اشتری/ احسان رضوانی
سخن رنگ
بدیهی است نظرات مطرح شده در این گفتگو، الزامن نظر "رنگ" نبوده و "رنگ" مطالب مختلف را برای هرچه بهتر شدن فضای نقد و بررسی تحولات گرافیک ایران منتشر می نماید.
لازم به ذکر است که "رنگ" ازانتشار جوابیه و نوشتار از سوی مخاطبان و صاحبنظران ، در جهت حفظ این فضای مطلوب استقبال میکند .
در این میان با توجه به پرسش های زیادی که در ارتباط با دهمین دوسالانه ی پوستر تهران در جامعه طراحان گرافیک مطرح است؛ "رنگ" بهتر دید برای روشن شدن افکار عمومی؛ این سوالات را با رییس مستعفی دهمین دوسالانه پوستر تهران و در میان گذارد.
مجله الکترونیکی "رنگ"
چطور شد ریاست دوسالانه را پذیرفتید ؟اجازه بدهید نگاهی به تاریخ دوسالانه ها بیندازیم ؛ از دوسالانه ی اول تا پایان ششم ، مسوولیت اجرا با خود مرکز هنرهای تجسمی بود . من و مرحوم ممیز فقط مشاور طرح بودیم . اما از بینال هفتم به بعد مرکز ، اجرای این بینال را به انجمن صنفی طراحان گرافیک کنترات داد به این معنی که قرار شد انجمن بودجه و حقوق بگیرد اما بقیه امور زیر نظر کار فرما توسط انجمن انجام بشود . چون در دوسالانه هشتم دوسالانه بین المللی پوستر تهران را طراحی و به مرکز هنرهای تجسمی پیشنهاد کردم و پذیرفته شد در ضمن در این دوسالانه سمت مدیریت آن را داشتم ولی چون مرحوم ممیز که مثل همیشه دوست داشت که این اتفاقات در تاریخ گرافیک به نام خودش ثبت شود کارشکنی هایی را کردند که شرح آنها مفصل است بماند برای وقت دیگر در نتیجه من هم از سمت مدیریت دوسالانه ملی و بین المللی هشتم استعفا دادم و مصوبات تا آن موقع را به ایشان و اطرافیانشان دادم ولی چون کسالت ایشان در همان زمان اوج گرفت بسته تصویب شده را به آقای حقیقی دادند که ایشان هم قبول کردند و ادامه راه را رفتند و نتیجه کار را هم که حتما یادتان است که چه بازار مکاره یی به نام دوسالانه راه انداختند که وجهه خوبی در سطح بین المللی برای طراحان گرافیک ایران را در بر نداشت.و به قول آقای پترسون (دبیر نشریه گرافیس) و نویسندگان مجله «اتپس فرانسه» طراحان ایرانی متاسفانه معروف شدند به طراحان گرافیک تک نسخه یی.و اما اگر خلاصه کنم دوسالانه نهم در فضایی اتفاق افتاد که متاسفانه آقای ممیز مرحوم شده بود و سنگینی ایشان از سر اطرافیانشان رخت بر بسته بود و بنابراین آنها هم سمت ها و پست ها را بین خودشان تقسیم کردند و دو مدیر مرکز هنرهای تجسمی وقت هم یکی بعد از دیگری عوض شدند و انجمن موفق شده کنترات اجرای دوسالانه نهم را هم با مرکز هنرهای تجسمی را در دولت نهم منعقد کند. در این دوسالانه هم انجمنی ها با یک استراتژی آموزش دیده شده با وجود اینکه همانطوریکه میدانید بنده هم جز و بانیان تعاونی و هم از موسسین انجمن صنفی بودم دور بنده را هم خط کشیدند و به یکه تازی و انحصار طلبی خود ادامه دادند تا اینکه صدای کار فرما (مرکز هنرهای تجسمی) در آمد و در جلسات سیاست گزاری این دوسالانه رای داده شد که بنده بعنوان مدیریت دوسالانه باشم که البته قبول نکردم چون هیچ نقشی در برنامه ریزی آن دوسالانه نداشتم و خودم آقای احصایی را به این شورا کاندید کردم و آقای احصایی هم قبول زحمت فرمودند.ولی به عنوان داور ایرانی و همچنین نماینده هیئت داوران در کمیته انتخاب را تنها در بخش دوسالانه بین المللی پوستر تهران و نه بخش ملی و آن هم که به دلیل پایه گذاری آن نسبت به آن حساس بودم قبول کردم که نتیجه آن را هم که شما ناظر بودید.همچنین شما و اعضای انجمن هم ناظر چگونگی برگزاری نهمین دوسالانه ملی به لحاظ کیفی بودید. و اما چند ماه پیش طی نامه ای به شورای سیاست گذاری دهمین دوسالانه بین المللی پوستر تهران دعوت شدم و که تمام جلسات این شورا همراه با تعدادی از هیئت مدیره انجمن صنفی حضور داشتم، که البته در دو جلسه این شورا به دلیل مسافرت و گرفتاریها نتوانستم حاظر باشم؛ اما در آخرین جلسه که دستور جلسه آن انتخاب دبیر و مسئول دوسالانه بود حاضر شدم.در همان جلسه که گفته شد اعضای جلسه با عنوان شخص حقیقی و نه حقوقی دعوت شده اند؟بله گویا در جلسات قبلی هم این مسئله ذکر شده بود.
چرا؟نمیدانم این سوال را باید از مدیریت مرکز هنرهای تجسمی بپرسید که حتما دلایل خود را به شما خواهند گفت.در هر صورت چهار نفر خود را کاندید دبیری دوسالانه کردند از جمله آقای فرهادی و آقای سپهر، آقای خزائی و آقای گودرزی و برای رئیس دوسالانه هم بنده و آقای فرشید مثقالی پیشنهاد شدند که بعدن ریاست مرکز هنرهای تجسمی آقای خرائی را به عنوان دبیر و بنده را به عنوان رئیس دوسالانه از بین کاندید ها انتخاب کرده بودند.البته صورت جلسه تمام این جلسات در دسترس است و اگر لازم داشتید می توانید کپی آنها را از من بگیرید.چرا اسامی داوران هیچ وقت اعلام نشد؟در اولین کنفرانس مطبوعاتی من اسامی اعضا کمیته انتخاب و در آن موقع نام دو نفر از سه نفر هیئت داوران فرنگی و خبر ارسال آثار آقای میلتون گلیزر را اعلام کردم که می توانید مطبوعات همزمان با این کنفرانس مطالعه کنید. اما متاسفانه هیات مدیره انجمن صنفی که موفق به بستن یک کنترات دیگر نشده بود از جو سیاسی موجود در جامعه استفاده کرده شروع به کارشکنی هایی کردند و این عمل آن ها باعث شد که چند نفر از منتخبین که اسامی آنها در روزنامه اعلام شده بود مجبور به استعفا شوند. به همین دلیل من تصمیم گرفتم که سایر داوران منتخب را برای جلوگیری این شانتاژ اعلام نکنم در صورتی که تمام داوران داخلی و بین المللی مشخص هستند. در آخرین جلسه شورای سیاست گذاری بین یک نفر از اعضا و آقای فرهادی گفت و مگویی بالا گرفت که چرا انجمن انحصار طلب است. من به بهانه سیگار به بیرون جلسه در محل موزه رفتم که آقای فرهادی و آقای کلهر نیا آمدند و به من گفتند که استاد چرا شما از ما دفاع نمی کنید؟ در جواب آنها گفتم من از انجمن همیشه دفاع کردم اما از شما مدیران انجمن دفاع نمیکنم چون واقعا شما انحصارگر هستید و اولین جمله ای که آقای فرهادی گفتند این بود که «آخه بچه ها از نون خوردن می افتند!» برای من هنوز هم معلوم نیست که این کنترات های سه دوسالانه قبلی چه قدر نون داشته است؟ این را همه باید بدانند که از اولین دوسالانه تا هفمین آن همیشه اجرا توسط خود دفتر مرکز هنر های تجسمی برگذاز می شدند و فقط سه دوسالانه اخیر را آن مرکز به صورت کنترات اجرایشان را به انجمن داده بود یعنی انجمن بودجه و حقوق می گرفت و دوسالانه ها را زیر نظر مرکز اجرا می کرد وگرنه هیچ وقت انجمن خود بانی دوسالانه ها نبوده است.آیا اعلام نکردن اسامی داوران، به وجهه ی بین المللی بینال لطمه نمی زند ؟به هیچ وجه. امروز با انبوه کارهای رسیده مواجه شده ایم؛ هم ایرانی هم خارجی .
شما چه نظری دارید ؟ چونکه الآن همه دچار دودستگی شده اند .این موضوع از دست من خارج است مگر اینکه با تک تک آنها صحبت کنم که امکان پذیر نیست . همه عقل دارند و تصمیم می گیرند . البته برای شرکت کردن یا نکردن حق دارند که تصمیم بگیرند . این یک بینال بین المللی است اگر بخش ایرانی آن ضعیف باشد مقصر طراحان آن کشور هستند.
دلیل شما برای شرکت کردن در دوسالانه چیست ؟این یک حرفه است. یک مصاف گرافیک. شرکت می کنی ؛ جایزه می گیری یا نمی گیری . این در همه جای دنیا هست . همانطور که گفتم چون بانی این دوسالانه بین المللی من بودم و در فضای بین المللی دوسالانه هایی اعتبار می یابند که بهنگام و سالیان دراز برگذار شوند و من نمیخواستم به دلیل جو موجود تداوم این دوسالانه قطع شود.آیا این بینال، دولتی هست یا نه ؟بینال یک امر درآمدزا نیست. در همه جای دنیا بینال ها را با بودجه های دولتی اداره می کنند. مگر در کشوری مانند آمریکا مثلا کمپانی فورد برای تبلیغات خودش بانی یک بینال بشود . این وظیفه ی دولت است که بودجه بینال ها را تامین کند.گروهی به دلیل اختلاف با دولت بینال را تحریم می کنند و گروهی برای حضور نداشتن نام انجمن در فراخوان. نظر شما چیست ؟این قضایا مقوله های متفاوتی هستند، گروه اول از نظر من قابل احترامند چون معتقد اند که شور انتخابات را تبدیل به یک شور سیاسی حق طلبانه باید کرد. اما این که در فراخوان اسامی کارشناسان انجمن نیامده است تا آنجا که بنده در جریان هستم چون این افراد طبق اسناد موجود در تمام جلسات شورای سیاست گذاری حضور داشتند پس نام آنها در فراخوان اول ثبت شده است اما در فراخوان دوم انجمن به هر دلیل در نامه ای به دبیر انجمن درخواست کرده بودند که اسامی آنها حذف شود ، که شد. گویا فکر کرده اند متناقض با گفته هایشان در سایت ها برای مردم می شود. که البته این امور به بنده مربوط نبوده و نیست و من شخصا برای اعضای انجمن احترام زیادی قائلم اما متاسفانه این هیئت مدیره با این اعمالشان عملکرد مطلوبی برای اعضا و خود انجمن حتی بنا به گفته اعضا تا به حال نداشته اند و فقط در یک دور بسته به دنبال منویات خود بوده اند.شما هم شرکت می کنید ؟اصولن وقتی رییس هستم نباید شرکت کنم .
اما دو نکته ی بسیار مهم ؛ یکی حذف انجمن و دیگری ایکوگرادا .پیدا بود که برگزار کنندگان بینال کنترات آن را به انجمن نمی دهند پس خود به خود آرم انجمن حذف می-شود . ولی ایکوگرادا ماجرای دیگری دارد . ایکوگرادا مجمع جوامع انجمن هاست و وقتی یک انجمن بینالی را راه اندازی می کند ، موظف است از نماینده ی ایکوگرادا دعوت نموده و تاییدیه دریافت کند . پس پاسخ خود به خود پیدا شد ؛ وقتی انجمنی برگزار کننده نیست ، ایکوگرادا هم حضوری ندارد .به نظر شما کنار گذاشتن به قول شما یک کنتراتچی حرفه ای از این جریان؛ درست است یا نه ؟برای خود من هم سوآل است. به من گفتند نمی خواهیم حرکت های ملی و کلان را نه به انجمن ها بدهیم، نه به متولی دیگری و فقط مشاوره می گیریم . حتی به تصویرسازی و نقاشی هم نداند . به این دلیل که معتقدند انجمن ها در ایران به مثابه ی حزب عمل می کنند. برای خودشان طرفدار و بدخواه دارند. اما بینال مربوط به فرهنگ مملکت است و لذا خودشان برگزار می کنند .
این را چه کسی گفته است ؟آقای شالویی .
در واقع یک سیاست جدید است .نه همانطور که گفتم دوسالانه اول تا هفتم را خود مرکز اجرا کرد و فقط اجرای سه بینال گذشته را به انجمن کنترات دادند.
آقای شیوا الآن برای من یک اس ام اس آمده که نوشته شما استعفا داده اید ! واقعیت دارد ؟بله درست است. من استعفا داده ام .
چرا ؟چون ایده آل های من با گروه اجرایی هماهنگ نیست و نه چیز دیگری . البته من استخوان بندی آن را مشخص کرده ام ، هیات انتخاب ، هیات داوران و غیره همه مشخص شده اند . اگرچه خیلی ها چشم دیدن من را ندارند . نمونه اش آقایان حقیقی و اسداللهی که داوری را نپذیرفتند . من آنچه به وجدانم مربوط است را انجام داده ام. اما در هر صورت من فقط و فقط به دلیل هماهنگ نبودن گروه اجرایی با ایده آل هایم استعفا دادم و برای این کار نه دلیل سیاسی و نه دلیل صنفی داشتم.
 |
| پوستر این رویداد/ اثر: قباد شیوا |
ایده ی طراحی پوستر چگونه شکل گرفت ؟پس از جلسه ی شورای سیاستگذاری شکل گرفت . به من گفتند که من نپذیرفتم . من گفتم بدهیم به برنده قبلی یعنی پیمان پورحسین و یکی هم گفت آقای موسی زاده و یکی هم آقای پویان را پیشنهاد داد. دو هفته بعد تمامی این افراد پیشنهادی اتودهایی رو ارائه دادند و اتودهایی را دیدم که خیلی ضعیف بود و فقط پوستر آقای موسی زاده خوب شده بود. که در نهایت و پس از کش و قوس های فراوان قرار شد 2 پوستر چاپ بشود و دو پوستر طراحی شد یکی را من کار کردم و دیگری را آقای موسی زاده .اما در باره این پوستر باید بگویم که سعی کردم از کلیشه های رایج پوسترهای گرافیک پرهیز کنم و سراغ شیوه ی خودم رفتم و با خطی که خود می نویسم و رنگبندی ایرانی طراحی اش کردم .
پس چرا متن پوستر فارسی است ؟ مگر این بینال بین المللی برگزار نمی شود ؟از عمد خواستم که فارسی باشد . البته اطلاع رسانی انگلیسی هم در آن هست . جذابیت این پوستر برای خارجی ها بیشتر است چون خط متفاوتی را می بینند.
با توجه به استعفایتان قصد اعلام اسامی داوران را ندارید ؟خیر . چون نوعی کارشکنی است .
احتمال اینکه مرکز توسعه هنرهای تجسمی در اسامی دست ببرد چقدر است ؟اهمیتی ندارد .من عاشق انجمن هستم و هر کاری از دستم برآید انجام می دهم . کما اینکه پیشتر هم این کارها را کرده ام .