نمایش پوسترهای فیلم‌های ایرانی پیش از انقلاب در سوئد


نمایشگاهی از ۵۰ عکس و ۳۰ آفیش‌ سینمای پیش از انقلاب ایران، با عنوان "فرهنگ مردمی قبل از انقلاب"، در موزه مردم‌نگاری استکهلم (Etnografiska museet) به نمایش گذاشته شده است.
به گزارش بی بی سی مسئولان موزه مردم‌نگاری استکهلم، عکس‌ها و پوسترهای ارائه شده در این نمایشگاه را از میان حدود ۱۷۰ پوستر موجود در یک مجموعه شخصی انتخاب کرده‌اند.
این پوسترها به فیلم‌های مردم پسند سینمای قبل از انقلاب تعلق دارند و در آنها چهره بازیگرانی چون "محمدعلی فردین"، "ناصر ملک‌مطیعی"، "بهروز وثوقی"، "حمیده خیرآبادی" (نادره) و... به چشم می‌خورد.
روز گذشته در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه، "اندرش بیورکلند"، مدیر موزه مردم‌نگاری استکهلم، با ارائه توضیحاتی پیرامون چگونگی شکل‌گیری این نمایشگاه، توجه شرق‌شناسان به پوسترهای سینمایی مورد نظر را از زاویه مردم‌شناسی بسیار حائز اهمیت دانست.
در این مراسم "هوکان وال کویست"، مدیر بخش آسیای موزه مردم شناسی استکهلم نیز با اشاره به این که وجود چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند مدخلی برای آشنایی با فرهنگ ایران باشد توضیح داد که به عنوان کسی که با فرهنگ هند آشنایی بیشتری دارد، عناصری را در این پوسترها می‌بیند که نشان می‌دهد سینمای هند روی سینمای ایران تاثیر گذاشته است.
صاحب پوسترها و آفیش‌های ارائه شده در این نمایشگاه، "مصطفی عبادی"، از علاقه‌مندان سینماست که در سوئد زندگی می‌کند و سال‌ها پیش از این به طور حرفه‌ای به عکاسی مشغول بوده است.
او آفیش‌ها و پوسترهای فیلم‌های ایرانی پیش از انقلاب را طی ده سال گذشته جمع‌آوری کرده است و درباره انگیزه خود از این کار می‌گوید: "در سال‌هایی که من نوجوان بودم، بسیاری از خانواده‌های ایرانی ترجیح می‌دادند فرزندان‌شان فیلم‌های خارجی، یعنی اروپایی، آمریکایی و حتی هندی ببینند تا فیلم‌های فارسی. در نتیجه من و بسیاری از همنسلانم فیلم‌های سرگرم‌کننده و بازاری قبل از انقلاب را یا ندیدیم و یا سال‌ها بعد دیدیم."
آقای عبادی این پوسترها را به واسطه تلاش یکی از دوستان سینماگرش، طی چندبار سفر به ایران و مراجعه به سینماهای قدیمی، جمع‌آوری کرده است.
او می‌گوید: "من به دلیل علاقه به سینما تا آنجا که برایم ممکن بود پوستر فیلم‌های خارجی بخصوص در نوع وسترن و فیلم‌های ایتالیایی را جمع می‌کردم تا این که حدود ۱۰ سال پیش تصمیم گرفتم پوستر فیلم‌های بازاری و غیر هنری سینمای فارسی پیش از انقلاب را جمع‌آوری کنم. هم برای این که اطلاعات خودم را در این زمینه بیشتر کنم و هم بفهمم چه عناصری در این پوسترها و اصلاً در این فیلم‌ها بود که مردم را شیفته خود می‌کرد".
علی حصوری با تاکید بر اینکه در دهه ۴۰ و ۵۰، پوستر و آفیش یک فیلم، اطلاعات دقیقی از آن به مخاطب نمی‌داد، در این زمینه اینگونه توضیح می‌دهد: "در آن دوره هدف فقط جلب مخاطب بود و طراح و سازنده فیلم چندان در بند این نبود که آفیش و فیلم، لزوماً با هم تناسب اطلاعاتی داشته باشند. مهم این بود که مجموعه‌ای از عناصری که می‌تواند مخاطب را جذب کند در آفیش گنجانده شود. در این حیطه چند عنصر دستمایه سینماگران قرار می‌گرفت تا از آن طریق مردم را به سینما بکشند که از آن میان می‌توان به طور کلی یکی به اغراق در ادا و اطوار بازیگران فیلم اشاره کرد. دومین و سومین نکته هم رنگ‌های قوی و جلب‌کننده بود".
این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به  پوسترها توضیح می‌دهد: "وقتی مسئولان موزه مردم‌شناسی، پوسترهای این مجموعه شخصی را دیدند تا از آن میان تعدادی را انتخاب کنند یکی از نکاتی که به آن توجه کردند این بود که در برخی از این پوسترها نگاهی تحقیرآمیز به زن شده است. به عقیده آنها برخی از این پوسترها تصویر خوبی از زن ایرانی نمی‌دهد و به همین دلیل آنها را برای نمایش انتخاب نکردند. با این حال بازهم در پوسترهای ارائه شده در این نمایشگاه این مشکل وجود دارد. چرا؟ چرا مردم به این نوع از فیلم‌ها توجه می‌کردند؟ چرا پوسترها با این عناصر طراحی می‌شدند؟ چه نکاتی باعث می‌شد تا توده مردم به نوعی از سینما علاقه نشان دهند؟ اینها موضوعاتی است که در کنار ده‌ها موضوع دیگر مربوط به سینمای قبل از انقلاب، نیاز به بررسی‌های جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی دارد".
علی حصوری با اشاره به اینکه در گذشته آفیش فیلم های سینمایی توسط هنرمندانی متخصص به تعداد محدود طراحی می‌شد، به‌عنوان کسی که در دوران جوانی از نزدیک شاهد طراحی و نقاشی برخی از این آفیش‌ها بوده است توضیح داد: "هنرمندانی که به این کار مشغول بودند بیشتر از خانواده های فقیر بودند و به ناچار بیش از ۱۴ ساعت در روز برای تامین معاش خود و خانواده‌شان کار می‌کردند. آن‌ها اغلب در گوشه‌ای از لاله‌زار یا در اتاقی تاریک و دورافتاده، با کمترین امکانات، و روی زمین کار می‌کردند. بسیار پیش می‌آمد که آفیشی با ابعاد بزرگ را با تکنیک رنگ و روغن تنها ظرف یک روز می‌کشیدند. درواقع آنها هنرمندانی خلاق بودند که به ناچار و به خاطر غم نان به چنان شیوه‌هایی فعالیت می‌کردند."
پوسترها و آفیش‌های ارائه شده در موزه مردم‌نگاری استکهلم بیشتر به فیلم‌های بدنه سینمای ایران در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی تعلق دارند.
قدیمی‌ترین این پوسترها متعلق به فیلم "نردبان ترقی" ساخته پرویز خطیبی است که در سال ۱۳۳۶ ساخته شده است.
بیشتر پوسترهای به نمایش درآمده متعلق به نیمه دوم دهه چهل و نیمه نخست دهه پنجاه خورشیدی هستند؛ بنابراین قدیمی‌ترین پوستر این مجموعه، متعلق به ۵۲ سال پیش و تازه‌ترین آن متعلق به ۳۲ سال پیش است.
در نمایشگاه آفیش‌های سینمای ایران، از شماری از فیلمسازان ایرانی بیش از یک پوستر نمایش داده شده است که به نظر می‌رسد بیشتر به دلیل تمرکز و تاکید مسئولان برگزارکننده به عناصر پوسترسازی سینمایی قبل از انقلاب بوده است تا مرور کار فیلمسازان آن دوره.
نمایشگاه عکس و آفیش‌های سینمای ایران تا روز ۲۱ فوریه در موزه مردم‌نگاری استکهلم برپا خواهد بود.


زمان انتشار: ۲۱:۳۸ ۱۳۹۵/۹/۲۸

ارسال نظر
نام و نام خانوادگی
ایمیل

قوانین ارسال نظر

نظراتی که حاوی توهین باشند، منتشر نمی‌شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری کنید

متن