مجله رنگ | مجله الکترونیکی طراحان گرافیک ایران

تصاویر دیوارنوشته های انقلاب

تصاویر دیوارنوشته های انقلاب
گزیده ای از آلبوم مرتضا ممیز
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی/ تهران/ چاپ اول: 1361/ چاپ سوم: پاییز 1384
94صفحه/ گلاسه/ 168 تصویر سیاه و سفید/ وزیری/ 2500 تومان

شهرزاد چنگلوایی

روی جلد کتاب/ طراح: جواد صفری

کتاب دیوارنوشته های انقلاب، مجموعه عکس هایی ست که در دوران مبارزات انقلاب اسلامی از دیوارنوشته های انقلابیون گرفته شده اند و چنانچه در مقدمه ناشر آمده:«این مجموعه گزیده ای است از آلبوم مرتضا ممیز و فرآورده او که در موزه هنرهای معاصر ایران نگهداری می شود.»
دیوارنوشته ها صورت های نوشتاری متفاوتی دارند از خطوط مختلف و دستخط های متفاوت، با کشیدگی های عمودیِ قطره های چکیده. با تایپوگرافی گویایی که اغلب در بداهه خلق شده اند. سرعت، هیجان و حرکت، در خطوط نوشته ها موج می زند.
گاه در هیجان و وقت کم، جزئیات حروف حذف شده اند و شکل کلی کلمه –خوانا و رسا- روی دیوار نقش بسته است.
از میان دیوارنوشته ها که با ابزارهای گوناگونی مانند اسپری، رنگ، ماژیک ... نوشته شده اند، و حتی بعضی از آنها با خون نقش بسته اند که فراتر از ظرفیت یک دیوارنوشته رهگذر را متاثر می سازند.
استنسیل های متعددی در این زمان ساخته شده، کالیگرام هایی از شعارهای کوتاه که قابلیت طراحی دارند، مثل الله اکبر یا مرگ بر شاه که تمیز و محکم روی دیوارند، یا تصاویری با کنتراست بالا از چهره های انقلابی محبوب مردم.
بعضی از دیوارها مثل سیاه مشق هایی مهیج،سرشارند از شعارهایی که روی هم نوشته شده اند، دست خط ها، استنسیل ها و تصاویری که در کنار هم قرارگرفته اند.
تصاویر کتاب سیاه و سفید هستند اما همان طور که همه ما گاه بقایای آنها را بر دیوارهای شهر دیده ایم، نوشته ها با توجه به شرایط مکانی و زمانی، به رنگ ها و فرم های مختلف نوشته شده اند. برای برخی از عکس ها توضیح مختصری آورده شده است تا واقعه مربوط به آن تصاویر یادآوری شود.
این کتاب سند تصویری قابل توجهی است از گذشته نه چندان دور ما، از دورانی روایت می کند که خط و خواست به هم آمیخته است.
این عکس ها، جنبه دیگری از تصویر ایران معاصر را به ما نشان می دهند.