سخن رنگ
بدیهی است نظرات مطرح شده در این یادداشت، الزاما نظر «رنگ» نبوده و «رنگ» مطالب مختلف را برای هرچه بهتر شدن فضای نقد و بررسی تحولات گرافیک ایران منتشر میکند.
لازم به ذکر است که «رنگ» از انتشار جوابیه و نوشتار از سوی مخاطبان و صاحبنظران، در جهت حفظ این فضای مطلوب استقبال میکند.
مراسم اختتامیه دوسالانه چهارم سرو نقرهای روز جمعه پانزدهم آبانماه در سالن کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار گردید. این رویداد دارای نکات ضعف و نقصانهایی بود که ذکر مواردی از آن جهت برگزاری بهتر و کاملتر در سالهای آتی امری بایسته و ضروری مینماید.عنوان این نوشتار بنا دارد نگاهی انتقادی به برخی سیاستها، خط مشی و ضوابط انجمن طراحان گرافیک به عنوان بانی دوسالانه سرو نقرهای چهارم داشته باشد.بدیهی و روشن است بیش و پیش از هر چیز فلسفه و بنیان وجود و تشکیل و برگزاری هر مراسم و جشنواره و بینال هنری؛ کشف و معرفی و شناخت استعداد و نخبگان جوان و ناشناخته و مهجور، اشاعه و ترویج و گسترش هنر و اندیشهورزی، تقویت بنیه خلاقیت و ابداع و ابتکار و نوآوری در عرصه هنر، هم اندیشی و تبادل آرا و ایده ها و ابداعات هنری ، تشویق و ترغیب هنرمندان به خلق آثار هنری خلاقانه و ایجاد فضای رقابت در میان هنرمندان است. بدین روی هرگونه رفتار و عمل و ضابطهای که چنین چشمانداز و اهداف و رویکرد تعالیجویانه و ترقیخواهانه را از جانب عوامل مربوط به برگزاری چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ عملی نقض کند، مستلزم و مستوجب بازنگری و اصلاح و تجدیدنظر در نوع نگرششان است. حال با این وصف و همزمان با برگزاری و اختتامیه دو سالانه چهارم سرو نقرهای که یکی از عرصههای بسیار مهم حوزه گرافیک ایران است نکاتی از سر دلسوزی و صدق گفتار توسط نگارندهی این سطور متذکر میشود امید است که این سخنان حمل بر بغض و سیاه نمایی نگردد و به دیده نقد منصفانه و عادلانه به آن نگریسته شود.
یکی از بخشهای هفتگانه این دوسالانه طراحی حروف فارسی است. چنانکه میدانیم طراحی حروف فارسی یکی از گرایشهای گرافیک معاصر ایران است که کماکان مورد مناقشه و بحث و تبادل نظر بسیاری از صاحبنظران، طراحان و نخبگان این عرصه است و همچنان حروف فارسی دغدغهی بسیاری از طراحان از گذشته تاکنون بوده و این امر از گذشته تاکنون در حیطه کاری بسیاری از آفرینشگران نسل جوان و کم و بیش نسلهای گذشته گرافیک ایران بوده است. در این میان مرتبطترین و شاخصترین حامی و کانون عرضه و نمایش آثار طراحان، انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران بوده است. برگزاری دوسالانه سرو نقرهای و بخش طراحی حروف فارسی یکی از این حوزههاست که طراحان میتوانند خلاقیتها و ابداعات هنری خود را در آن عرضه کنند. اما برگزاری دوسالانهی چهارم به نسبت دوسالانه پیش دارای این تفاوت بود که جهت ورود و شرکت در آن، شرط عضویت به عنوان یکی از ضوابط پذیرفتن آثار گنجانده شده بود و با ایجاد این محدودیت عملا بسیاری از هنرمندان این عرصه که عضو انجمن نبودند و قصد شرکت در جشنواره را داشتند، مجال ورود و شرکت پیدا نکردند.در دوسالانه پیشین (سوم) عدم چنین شرطی (که قابل ستایش بود) موجب شرکت جمع کثیری از طراحان جوان که فاقد عضویت در انجمن بودند، شد. شایسته و بایسته است که انجمن طراحان گرافیک به عنوان بانی و برگزارکننده این دوسالانه شرایط و مواضع و ضوابطی تعیین نماید که به آسانی و سهولت طراحان خلاق و جوان بتوانند در آن شرکت نموده و آثارشان را در معرض نمایش عموم بگذارند. ناگفته پیداست که لازم است با تساهل و مدارای بیشتری حوزهی طراحی حروف و فونت را مورد بازنگری قرار دهیم و این موانع سطحی را که برآمده از ذهنیت و تفکری جزم اندیشانه ، محدودنگر و بداعتستان است، بزداییم. نیز قابل یادآوری است که حوزه طراحی حروف به ویژه قابلیتهای حروف فارسی بیش از این برای خلاقان و طراحان و مبدعان، مجال عرض اندام دارد و دریغ از است که با بیتدبیری و سطحینگری شرایط ورود آنان را به این عرصه محدود نمود.از آنجا که تنها فرصت و مجال برای ارائه و عرضه آثار طراحی حروف فارسی همین دوسالانه سرو نقرهای است و جشنواره و بینال دیگری جهت تعامل و تبادل و ارائهی ایدهها و ابداعات نوین طراحان وجود ندارد، ضرورت تجدیدنظر در سیاستها و ضوابط و نوع نگاه بانیان آنها و انعطافپذیری و گشودن دریچه های نو بر ذهن و تفکرشان جهت ورود اعضای غیرعضو در انجمن، امری پراهمیت و شایان توجه است. امید که با رفع نواقص و کاستیهای مورد اشارهی دوسالانهی سرو نقرهای حقیقتاً شاهد پویش و رویش و بالندگی سرو آزاد و نقرهای باشیم و دیگر بار سرو خانواده گرافیک را واژگونه و مهجور و غیرآزاد نبینیم و همچنان سرومان آزاد و پایدار و پویا و بالنده باشد.
فردین صحرایی | سجاد همتی